به گزارش پایگاه خبری پیام خانوادهT شاید گفتن اینکه سال آبی اخیر، شدیدترین کم آبی یک قرن بوده، فقط به زبان ساده باشد، اما عمق درد و فاجعه آن به درازای صد سال است. یعنی پهنه پایتخت ایران در صد سال اخیر، چنین وضعیت فاجعه آمیز در کم آبی را تجربه نکرده است. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران روز گذشته گفته است: سال آبی گذشته با ۱۵۹ میلی‌متر بارش، شدیدترین خشکسالی یک قرن اخیر در استان تهران اتفاق افتاد.

۵ سال خشکسالی پیاپی

جزئیات آماری درباره وضعیت آبی پایتخت، اما غم انگیز است: در طول دوره آماری ۶۰ سال اخیر، گاه میزان بارش‌های سالانه به بالای ۵۰۰ میلی‌متر می‌رسید و معمولاً پس از دو سال خشکسالی، چند سال ترسالی رخ می‌داد که پیامدهای خشکسالی‌ها را جبران می‌کرد، اما در پنج سال اخیر میانگین بارندگی‌های استان تهران کمتر از متوسط بارندگی‌های سالانه بوده و در سال آبی گذشته با ۱۵۹ میلی‌متر بارش، شدیدترین خشکسالی یک قرن اخیر در این استان اتفاق افتاد.

خشکسالی به وسعت ۲۱ استان

‌اما شرایط بحران آبی منحصر و محدود به پایتخت نیست. آن طور که تازه‌ترین آمارهای شرکت مدیریت منابع آب روایت می‌کند، از مجموع ۳۱ استان کشور ۲۱ استان از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۱ مهر بدون بارش بوده و با کاهش ۱۰۰ درصدی نسبت به سال آبی گذشته روبه رو شده‌اند. همچنین از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۱ مهر تنها ۱.۵ میلی متر بارش در کشور رخ داده است این میزان در دوره بلندمدت ۵۸ ساله ۲ میلی متر بوده و در دوره مشابه سال آبی تازه گذشته ۳ میلی متر بوده است.

عقب ماندگی ۴۸ درصد نسبت به سال گذشته

‌طبق این آمار، وضعیت آبی درازمدت و کوتاه مدت در کشور نیز آمارهای نگران کننده‌ای را پیش روی ما می‌گذارد: میزان بارش‌های سال آبی جاری در مقایسه با دوره بلندمدت ۲۱ درصد عقب ماندگی دارد و نسبت به دوره مشابه سال گذشته نیز ۴۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

با تغییر اقلیم، وضعیت بدتر می‌شود

‌روند بارش‌ها و تغییر اقلیم بیانگر آن است که هرچه پیشتر می‌رویم، وضعیت ناهمگون‌تر خواهد شد، ضمن آنکه زیست‌بوم شهر تهران فقط ظرفیت پذیرش چهار میلیون تا پنج میلیون نفر جمعیت را دارد در حالی که اکنون بیش از این ظرفیت در پایتخت ساکن هستند و افزون‌بر آن جمعیت شناور و اتباع ساکن در آمار شهرنشینی تهران نیستند.
احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی نیز معتقد است: منطقه خاورمیانه با خشکسالی‌های شدید و کاهش منابع آب روبه‌رو شده است و خشکسالی سال آبی گذشته (۱۴۰۳-۱۴۰۴) یکی از شدیدترین خشکسالی‌ها، همراه با دمای بیش از نرمال در ایران و منطقه، سبب خشکی بیش از پیش اغلب مناطق ایران و خاورمیانه شد.

پاییز کم بارش

‌به این غصه‌ها، کم بارشی این پاییز را هم باید افزود. محمدرضا کاویان‌پور، رئیس موسسه تحقیقات آب در همین زمینه گفت: با توجه به اینکه وضعیت بارش‌ها از سال پیش میزان بالایی را نشان نمی‌دهد و همچنین گزارش اخیر موسسه تحقیقات آب حاکی از کاهش بارش‌ها به ویژه درنواحی غرب کشور است که پیش از این همواره بیشترین بارش‌ها را داشته، می‌توان گفت که میزان بارش‌های فصل پاییز کمتر از وضعیت نرمال خواهد بود، این میزان در بخشی از مناطق مهم کشور مانند نواحی شمالی با کاهش بیشتری همراه می‌شود.

پیش بینی‌ها از تداوم بحران آب می‌گوید

‌بخش نگران کننده وضعیت آبی کشور، مبتنی بر تداوم و توسعه بحران آبی، از شرایط غصه برانگیزی پرده بر می‌دارد. رئیس موسسه تحقیقات آب گفته است: با توجه به اینکه مطالعات صورت گرفته احتمال ادامه این دوران در دهه‌های آتی را نشان می‌دهد، هرچه بتوانیم منابع در اختیار را بهتر مدیریت کنیم، منابع مصرفی را کاهش دهیم، بهره‌وری را بیشتر کنیم، به سراغ تولید محصولاتی که برای کشور ارزش افزوده بالاتری دارند و امنیت غذایی واقعی کشور را تضمین می‌کنند، برویم و الگوهای مصرف آب را در مصارف شخصی و فضای سبز و… تنظیم کنیم کمتر دچار شرایط سخت‌تری می‌شویم.

تغییر الگو مبتنی بر شرایط بحران آب

‌توصیه متخصصان و حوزه تحقیقات آب کشور سال هاست که ایجاد شرایط سازگار با کم آبی و تغییر اقلیم است. همان طور که موسسه تحقیقات آب تصریح می‌کند: «مردم، کشاورزان و صنایع باید خود را برای این روزها آماده کنند. در این راستا نیاز است تا صنایع و کشاورزان رویه‌های خود را تغییر داده و الگوهای خود را براساس فناوری‌های جدید قرار دهند. در بخش مصارف خانگی نیز نیاز است با معرفی ابزار و ادوات کاهنده مصرف به مردم کمک کنیم.»اما اینکه باید خودمان را با شرایط اقلیم سازگار کنیم، حرف، شعار و ایده دقیق و درستی است. اما نقش حکمرانی آب دراین زمینه چیست؟ کدام نهاد حکمران، جز مدیریت آب کشور، باید روندها و فرایندهای ناکامی آبی این روزها و آینده نه چندان دور کشور را مدیریت کند؟