به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ آلودگی هوا علاوه بر تأثیرات شناخته شده بر ریه‌ها، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های متابولیکی همچون دیابت نوع ۲ را نیز افزایش دهد. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض ذرات ریز آلاینده PM2.5، که در بسیاری از شهرها به‌ویژه در اثر ترافیک و آتش‌سوزی‌های جنگلی وجود دارند، می‌تواند عملکرد بافت چربی قهوه‌ای را مختل کرده و در نتیجه باعث ایجاد مقاومت به انسولین شود.
این یافته‌ها نتیجه یک مطالعه مشترک از دانشگاه‌های زوریخ و کیس وسترن رزرو است که نشان می‌دهد آلودگی مزمن هوا می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر متابولیسم بدن داشته باشد. چربی قهوه‌ای، که مسئول سوزاندن انرژی و تنظیم قند خون است، در اثر قرارگیری در معرض آلودگی هوای شهری دچار اختلال شده و باعث تغییراتی در عملکرد متابولیکی بدن می‌شود.
برای بررسی دقیق‌تر این پدیده، پژوهشگران موش‌ها را به‌مدت ۲۴ هفته در معرض هوای آلوده PM2.5 قرار دادند. نتایج نشان داد که این موش‌ها دچار مقاومت به انسولین و اختلالات در عملکرد چربی قهوه‌ای شدند. دکتر فرانچسکو پانِنی از دانشگاه زوریخ توضیح داد که این تغییرات ناشی از اختلالات اپی‌ژنتیکی است که باعث فعال یا غیرفعال شدن برخی ژن‌ها می‌شود. این تغییرات می‌تواند باعث افزایش تجمع چربی، آسیب به بافت‌ها و بروز فیبروز شود.
این مطالعه مسیر دقیق تأثیرات آلودگی هوا بر سلامت متابولیکی بدن را ترسیم کرده و نشان می‌دهد که ذرات آلاینده می‌توانند با تأثیر بر ژن‌ها و تغییرات شیمیایی پروتئین‌ها، عملکرد چربی قهوه‌ای را کاهش دهند. در این بین، آنزیم‌هایی به نام‌های HDAC9 و KDM2B نقش مهمی در این فرآیند دارند. مهار این آنزیم‌ها باعث بهبود عملکرد چربی قهوه‌ای و کاهش اثرات منفی آلودگی می‌شود.
پژوهشگران پیشنهاد کرده‌اند که برای مقابله با این مشکل، دو راهکار وجود دارد: نخست، کاهش غلظت PM2.5 از طریق سیاست‌های عمومی همچون ارتقای استانداردهای کیفیت هوا و توسعه حمل‌ونقل پاک؛ و دوم، توسعه داروهایی که از این تغییرات ژنی جلوگیری کنند یا تأثیر آنزیم‌های مذکور را تنظیم کنند.
به‌علاوه، تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم، خواب کافی و مواجهه ایمن با هوای سرد می‌تواند به تقویت عملکرد چربی قهوه‌ای و کمک به کاهش اثرات آلودگی بر سلامت متابولیک بدن کمک کند، هرچند این اقدامات جایگزین هوای پاک نخواهند بود.
این پژوهش که در نشریه JCI Insight منتشر شده، مسیر تأثیر آلودگی هوا بر متابولیسم بدن را از «هوایی که تنفس می‌کنیم» تا «آنزیم‌هایی که سوخت‌وساز ما را تنظیم می‌کنند» ترسیم کرده است. پیام این تحقیق روشن است: هوای پاک، یک داروی متابولیکی است.
نکته:
پژوهش‌های آینده باید بررسی کنند که آیا این تغییرات ژنتیکی در انسان‌ها نیز مشاهده می‌شود و آیا می‌توان با مداخلات دارویی یا رفتاری عملکرد چربی قهوه‌ای را در زمان‌های اوج آلودگی حفظ کرد.