به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ فصل پاییز با همه زیبایی‌هایش، همواره فصلی خاص و تأثیرگذار بر جسم و روح انسان بوده است. کاهش دما، وزش بادهای پاییزی و تغییرات اقلیمی موجب می‌شود که بسیاری از افراد، به‌ویژه کسانی که مزاج سرد و خشک دارند، دچار مشکلات جسمی و حتی روحی شوند. از همین رو، پاییز از نگاه طب سنتی فصلی نیازمند مراقبت و توجه ویژه است.
از منظر حکمای طب سنتی، پاییز زمان بروز خلط سودا در بدن است؛ خلطی با طبع سرد و خشک که اگر کنترل نشود، می‌تواند منشأ بیماری‌های گوناگون از ضعف و بی‌حالی گرفته تا افسردگی‌های فصلی باشد. به همین دلیل، تغذیه مناسب، پرهیز از برخی خوراکی‌ها، محافظت در برابر باد پاییزی و استفاده از گیاهان دارویی و نسخه‌های سنتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در همین راستا، گفت‌وگویی با مهدی انصاری، کارشناس طب سنتی انجام شده است تا به بررسی تدابیر پیشگیرانه، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های مفید در پاییز و راهکارهای تقویت جسم و روان بپردازد.
در گفت‌وگوی پیش رو، به بررسی تدابیر پیشگیری، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های مناسب پاییز و راهکارهای تقویت جسم و روح می‌پردازیم. این کارشناس طب سنتی توصیه‌هایی عملی و کاربردی ارائه می‌دهد تا پاییز را با سلامت و انرژی پشت سر بگذاریم و از بیماری‌ها و سردی‌های فصلی در امان باشیم.
متن گفت‌وگو به این شرح است:
آقای انصاری، از نگاه طب سنتی پاییز چه ویژگی‌ای دارد و چرا این فصل نیازمند مراقبت ویژه است؟
پاییز فصلی است که خلط سودا در بدن بروز پیدا می‌کند. سودا سرد و خشک است و همین ویژگی باعث می‌شود زمینه بیماری‌های سرد و خشک ایجاد شود.
در این فصل افراد باید بیشتر مراقب باشند و خود را از باد پاییزی محافظت کنند، چراکه این باد بیماری‌آور است و می‌تواند سیستم بدن را تحت تأثیر قرار دهد. درست مانند باد بهار که می‌تواند بیماری‌آور باشد، باد خزان هم آسیب‌های زیادی وارد می‌کند.
آیا بیماری‌های پاییزی از ناحیه خاصی از بدن شروع می‌شوند؟
بله، بیماری‌های پاییزی معمولاً از ناحیه سر شروع می‌شوند. بنابراین لازم است توجه ویژه‌ای به پوشش سر و پا و حتی گردن داشته باشیم.
این توصیه مخصوص کودکان، سالمندان و افرادی است که بدنشان حساس‌تر است. پوشش مناسب و گرم نگه داشتن بدن، اولین و مهم‌ترین اقدام پیشگیرانه است.
برای پیشگیری از بیماری‌های پاییزی چه گیاهان دارویی و خوراکی‌هایی مفید هستند؟
نعناع، پونه و آویشن باید همیشه در منزل موجود باشند. در محیط‌های عمومی مثل کارگاه‌ها یا سالن‌های دانشجویی بهتر است به جای چای از جوشانده نعناع استفاده شود و می‌توان آن را با نبات یا کمی عسل شیرین کرد. این نوشیدنی خواص ضدسرماخوردگی دارد و برای پیشگیری بسیار مؤثر است.
درباره میوه‌ها و خوراکی‌های فصل چه توصیه‌ای دارید؟
مصرف خوراکی‌های تابستانی مثل هندوانه و دوغ در پاییز مناسب نیست. همچنین مرکبات ترش برای افراد با مزاج سرد توصیه نمی‌شود.
میوه‌های پاییزی بهتر است به شکل پخته، کمپوت یا خشک‌شده مصرف شوند، زیرا مصرف خام آن‌ها به دلیل رطوبت خاص، می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از عفونت‌ها و بیماری‌ها شود.
ماءالعسل چه خاصیتی دارد و چگونه تهیه می‌شود؟
ماءالعسل زمانی به دست می‌آید که عسل در آب معمولی حل شود و روی حرارت ملایم قرار گیرد. کف آن گرفته می‌شود و پس از سرد شدن یک شربت مقوی و انرژی‌بخش آماده است. این ماده ضعف و بی‌حالی شایع پاییز را جبران می‌کند و برای کسانی که صبح‌ها خسته و بی‌انرژی هستند، بسیار مفید است.
کدام گروه‌ها در پاییز بیشتر در معرض آسیب هستند؟
دو گروه آسیب‌پذیرترند؛ نخست افرادی که خود دارای مزاج سرد و خشک هستند و دوم افراد میانسال بین 40 تا 60 سال که به‌طور طبیعی سردی و خشکی بدنشان افزایش می‌یابد.این گروه‌ها باید تدابیر غذایی و مراقبت‌های ویژه‌ای داشته باشند، چراکه پاییز این شرایط را تشدید می‌کند و سلامت آن‌ها را تهدید می‌کند.
چه خوراکی‌ها و عادات غذایی باید در پاییز محدود شوند؟
غذاهای خشک‌کننده یا مجفف مثل ته‌دیگ، بیسکویت، چیپس، پفک، فلافل، ماکارونی و لازانیا باید محدود شوند. مصرف مکرر این خوراکی‌ها سردی و خشکی بدن را تشدید می‌کند.
درباره آب سرد و شست‌وشوی بدن چه توصیه‌ای دارید؟
مصرف آب سرد و دوش آب سرد در پاییز باید کنار گذاشته شود.این کار منطق طبی ندارد و می‌تواند به آسیب‌های جدی بدن منجر شود. آب نیمه‌گرم بهترین انتخاب است و همچنین باید از تماس مستقیم با باد سرد پاییزی پرهیز کرد.
برای تقویت بدن در پاییز چه روش‌هایی توصیه می‌کنید؟
روغن‌مالی بدن با روغن بنفشه در پایه بادام بهترین روش است، اما در صورت نبود آن می‌توان از روغن گل سرخ، کنجد یا زیتون هم استفاده کرد. همچنین مصرف خوراک‌های خون‌ساز و فرح‌بخش مانند ترکیب سیب، به، هویج، شلغم و کدو، یا سوپ پیاز بسیار مفید است. سوپ پیاز که در منابع طب سنتی ایران پیش از اروپایی‌ها ذکر شده، برای تقویت بدن در پاییز فوق‌العاده است.
چه خوراکی‌هایی علاوه بر سوپ پیاز برای پاییز توصیه می‌کنید؟
انواع تاس‌کباب با گوشت گوسفندی، به و آلو بسیار مقوی است و اعضای مهم بدن مثل قلب، کبد، کلیه و معده را تقویت می‌کند. همچنین خوراک‌هایی مانند دل، جگر و قلوه همراه پیاز و گوجه برای تقویت بدن در پاییز مناسب است.
به جز تغذیه، چه توصیه‌هایی برای شادابی روح و روان پاییز دارید؟
باید از تماشای فیلم‌ها و برنامه‌های غم‌انگیز پرهیز کنیم و به سراغ فعالیت‌هایی برویم که موجب شادی و قوت نفس می‌شوند. استفاده از عطرهای طبیعی نیز توصیه می‌شود، چراکه بسیاری از ادکلن‌های صنعتی می‌توانند افسردگی یا بیماری ایجاد کنند و وضعیت سرد و خشک بدن را تشدید کنند.
در پایان، توصیه شما به عموم مردم برای پاییز چیست؟
مراقبت از بدن در پاییز از طریق پوشش مناسب، تغذیه صحیح، استفاده از گیاهان دارویی، رعایت پرهیزهای غذایی و مراقبت روحی بسیار ضروری است. پاییز فصل سرد و خشک است و بدون رعایت این نکات، سلامت جسم و روان به خطر می‌افتد. با رعایت تدابیر ساده، می‌توان از بیماری‌ها پیشگیری کرد و پاییز را فصلی سرشار از انرژی و نشاط تجربه کرد.