به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ بهنام بهتری نژاد: خانواده، کانون ارتباطی منحصر به فردی است که با رابطه‌های دوستی و کاری تفاوت دارد. اهمیت اصلی خانواده، محصول شبکه رابطه‌هایی است که به دست عضو های آن به وجود آمده است. سالمت معنوی به عنوان یکی از بعدهای سالمتی در کنار سالمت جسمی، ذهنی و اجتماعی مطرح شده است.

زن‌ها عالی‌ترین نقش سازنده را با عناوین همسر و مادر در خانواده هستند. آنان از یک قسمت نیمی از پیکره جامعه اند و با نقش فعال خود در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، مسئولیتهای زیادی را بر دوش گرفته‌اند و از طرفی دیگر با ایفای نقش مادری و همسری نقش محوری در تحکیم خانواده و تربیت نسل آینده را دارا است.

پس اگر سیستم گرم خانواده به عنوان کوچک‌ترین رکن سازنده اجتماع به دست مادر و زن به محیطی آرام و با محبت و دور از اضطراب و دلهره تبدیل شود، و به منظور دیگر، خانواده از سالمت معنوی برخوردار باشد، زمینه را برای رشد و پرورش جسمی، تربیتی، فکری و معنوی کودکان که در ساختن آینده جامه بشری نقش دارند فراهم می‌سازد و متعاقباً جامعه هم رو به صالح و پیشرفت می‌رود.

در این راستا تربیت فرزند دختر در اسلام یعنی پرورش دختران به گونه‌ای که هم ایمان و اخلاقشان تقویت شود، هم استعدادها و مهارت‌های فردی و اجتماعی شأن رشد پیدا کند، و هم بتوانند در آینده نقش‌های مهم خانوادگی و اجتماعی خود را با عزت، آگاهی و اعتماد به نفس ایفا کنند.

اسلام دختر را مایه رحمت و برکت می‌داند و نگاهش به تربیت او فراتر از یک وظیفه فردی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی و حتی یک عبادت ارزشمند است.

در دنیای امروز، با وجود تغییرات فرهنگی و اجتماعی، همچنان اصول اسلامی در تربیت دختر می‌تواند مسیر روشن و امنی برای والدین باشد. این اصول هم بر پایه قرآن و سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) است، هم با نیازهای روان شناختی کودک هماهنگ است.

در این زمینه لطافت خاصی که از نظر عاطفی در وجود دختر است، و توصیه‌هایی که در مورد دختران شده تا حدودی متمایز از پسران است.

اول به‌خاطر ساختار تکوینی‌شان است، دختر یک مقداری شکنندگی دارد، عاطفه‌اش بالاست. و دیگر هم اینکه دختر در آینده قرار است مسئولیت مادرانه و همسرانه داشته باشد و پسر هم مسئولیت اجتماعی و سرپرستی خانواده را داشته باشد.

به همین لحاظ باید آهنگ تربیتمان برای پرورش فرزند دختر و پسر تا حدودی متفاوت بوده و در عین حالی که هر دویشان انسان هستند باید کرامت انسانی و کرامت نفس پیدا کنند، هم عزیز داشته شوند و هم اینکه به‌مثابه یک انسان با مسئولیت‌های انسانی‌شان آشنا شوند.

مسیر تربیتی آیت الله حائری برای دختران یک مسیر عینی و عملی بود

فاطمه حائری شیرازی تنها فرزند دختر مرحوم آیت الله محی الدین حائری شیرازی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان اینکه به عنوان تنها دختر ایشان در خانواده‌ای بزرگ شدم که شش برادر در کنار خودم داشتم، گفت: در مسیر تربیتی که آیت الله حائری برای من در نظر گرفت و پس از مادر شدن و تربیت دو دختر و دو پسر، این تفاوت‌ها را با عمق درک کردم که اصول تربیتی عینی و عملی است، نه صرفاً شعارهای کلی، و شیوه خاص آیت‌الله حائری شیرازی بر تمثیلات استوار است. هنر تمثیلات در این است که مفاهیم عمیق حکمی و عرفانی را با نمونه‌های ملموس و زمینی قابل فهم می‌سازد، تا مخاطب بتواند آن مفاهیم را درک کند.

وی ادامه داد: حاج‌آقا در تربیت از استعداد خاصی برخوردار بود که این موهبت الهی را خودشان هم تأیید می‌کردند، و معتقد بودند که خالص کردن نیت و ارتباط خالصانه با خدا می‌تواند چشمه‌های حکمت را بر زبان جاری کند. یکی از ابزارهای مهم ایشان در تربیت، تعامل و ارتباط مستقیم با مخاطب، به‌ویژه با کودکان و فرزندان، از طریق بازی‌ها و فعالیت‌های کلامی و حرکتی بود که ذهن کودک را به چالش می‌کشید و عمق مفاهیم را منتقل می‌کرد.

فاطمه حائری شیرازی افزود: در تربیت دخترانه، تأکید بر همدلی، وقت گذاشتن، و کرامت قائل شدن برای جنس زن است. نمونه‌هایی از این تربیت در احادیث و رفتارهای پیامبر اسلام با حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) دیده می‌شود، جایی که پیامبر به احترام و کرامت دخترشان، جای خود را به ایشان می‌دادند. این نگاه تربیتی، در رفتارهای روزمره و ارتباطات حاج‌آقا با شاگردان و خانواده‌اش نیز مشهود بود؛ مثلاً وقتی وارد منزل می‌شدند، ابتدا با من، که دختر خانواده بودم، سلام و احوال‌پرسی می‌کردند و در امور کمک می‌خواستند، نشان‌دهنده احترام و شأن‌گذاری به من و نشانگر تربیت کرامت‌آمیز اسلامی است.

وی ادامه داد: حاج‌آقا این رفتارها را به تأسی از سیره پیامبر و نگاه کرامت‌آمیز ایشان به انسان و به‌ویژه به زن، عملی می‌کردند. این نوع تربیت، باعث می‌شد که فرد در مسیر رشد و شناخت هویت انسانی خود قرار گیرد و بتواند در سنین مختلف، راه درست را از ناصحیح تشخیص دهد. در نتیجه، این نگاه تربیتی، پر از نکات عملی و عینی است که فرد را برای انتخاب‌های صحیح در زندگی، گفتار و رفتار، آماده می‌سازد و پایه‌های هویت انسانی و کرامت فردی را مستحکم می‌نماید.

آیت الله حائری به هرکدام از فرزندان خود محبت خاصی داشت

دختر آیت الله حائری شیرازی در ادامه این گفتگو به توصیف رابطه و تربیت پدرش در دوران کودکی و نوجوانی خود پرداخت و گفت: پدر در زمان جنگ تحمیلی، برادرانش را که در سن ۱۵-۱۶ سالگی بودند، به پادگان می‌برد و آن‌ها را برای جنگ و آموزش نظامی آماده می‌کرد، فضایی پر از روحیه رشادت و مسئولیت‌پذیری که با فضای تربیتی او برای خودش متفاوت بود، ایجاد می‌کرد. در مقابل، پدر در تربیت من، بر محبت و تأیید مثبت تأکید داشت و معتقد بود تربیت باید بر محبت استوار باشد؛ یعنی ابزارهای تنبیه و برخورد سخت در مقابل محبت و تشویق قرار می‌گرفتند و پدر با نگاه محبت‌آمیز، به هر کودک به صورت خاص و ویژه توجه می‌کرد و هر هفته، در جمع خانواده احساس می‌کردند که پدر به هر یک از آن‌ها نگاه و برنامه خاصی دارد، که این حس برای همه مشترک بود، هرچند نگاه و ظرفیت‌های هر کدام متفاوت بود.

وی ادامه داد: حاج آقا برای من به عنوان تک دختر خانواده فضای خاصی ایجاد کرده بود. این شامل برنامه‌هایی مانند نماز صبح‌های خاص، همراهی در مسجد، و سفرهای صبحگاهی بود که پدر به صورت ویژه با او انجام می‌داد. این فعالیت‌ها باعث شد که او احساس نزدیکی و اعتماد عمیقی نسبت به پدر پیدا کند و احساس کند که پدر، بهترین رفیق و مرجع زندگی‌اش است

فاطمه حائری شیرازی افزود: پدر، در سن حدود ۶۰ سالگی، با وجود اختلاف سنی زیاد، تلاش می‌کرد فضای ذهنی و احساساتی دختر نوجوانش را درک کند و به آن احترام بگذارد، حتی اجازه می‌داد دفتر خاطرات روزانه‌اش را مطالعه کند، که نشان‌دهنده اعتماد و محبت عمیق پدر است.

خواندن نماز شب یادگار پدر است

دختر آیت الله حائری شیرازی در بخش دیگری از این گفتگو به توجه آیت الله حائری شیرازی به مسائل معنوی اشاره کرد و گفت: پدرم فرزند مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالحسین حائری، فردی برجسته و عارف‌مسلک بود که پس از وفات پدربزرگ پدری، عموی پدرم تصمیم گرفت پدر خود را در شبستان مسجدی که نماز می‌خواند دفن کند. اما آیت‌الله سید نورالدین حسینی الهاشمی، پدربزرگ و مادربزرگ حاج آقا، که در آن زمان فردی محترم و بزرگ در شهر بودند، مانع این کار شدند و معتقد بودند جایگاه شیخ عبدالحسین حائری بالاتر از این است و باید او را در صحن شاهچراغ دفن کرد زیرا سید نورالدین درباره شیخ عبدالحسین حائری گفته بود که او به راه‌های آسمانی وارد بود اما راه‌های زمینی را نپیموده بود، که نشان‌دهنده نگاه عمیق عرفانی او است.

وی ادامه داد: از یادگارهای حاج آقا، نماز شب خواندن است که از سن کم آغاز شد و تا آخرین روزهای بیماری‌اش ادامه داشت. حاج آقا در شب‌های معنوی، حال و هوای خاصی داشت و مناجات‌های مخصوصی را انجام می‌داد. او معمولاً شب‌ها حدود ساعت ۱۰ می‌خوابید و بیدار می‌شد، گاهی تا صبح بیدار می‌ماند و در این شب‌ها، احساس آرامش و معنویت عمیقی داشت. در کودکی، در کنار سجاده نماز شب حاج آقا، در گوشه‌ای می‌خوابیدیم و حتی در خواب‌های ترسناک، حضور معنوی او و آرامشش، برایمان پناهگاه بود.

فاطمه حائری شیرازی افزود: آیت الله حائری شیرازی اشعار سعدی و حافظ را بسیار می‌پسندید و معتقد بود که حافظ در اشعاری که درباره بوی خوش و نسیم سحر می‌گوید، نماد عبادت و حضور معنوی است و این اشعار را نشان‌دهنده حال و هوای معنوی و عبادتی می‌دانست که حافظ در سحرهای خود تجربه می‌کرده است، و این بوی بهشتی، نماد حضور در عبادت و مناجات‌های شبانه بود.

وی ادامه داد: حاج آقا معتقد است که حافظ با این نگاه، روح لطیفی از دین اسلام را می‌بیند که می‌تواند روح‌بخش و نوازشگر باشد. همچنین، در کتاب «درس سحر» بر تأکید بر این لطافت‌های درونی و رابطه خاص معنوی در اشعار حافظ تأکید شده است.

دختر آیت الله حائری شیرازی تصریح کرد: این موضوع نشان‌دهنده ارتباط عمیق و معنوی حافظ با مفاهیم دینی و روحانی است و آیت الله حائری شیرازی این را نماد روح‌انگیزی و معنویت در دین اسلام می‌دانست.