به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ موضوع اصلی سؤال: پسرم در سال نزدیک به کنکورانگیزه‌اش به درس‌کم شده، چه‌کارکنم؟
نکته راهگشایی که دراین مورد بشود یافت، معترف بودن نوجوان به مشکل کاهش انگیزه‌اش‌است.
این آگاهی برطرف‌کننده مقاومت‌های بسیاری ازسوی نوجوان‌است که در غیر این صورت می‌توانست با مقاومت‌هایی همراه‌شودمثلاً می‌گفت: درس خودمه می‌دونم چه کار کنم. پس اگر می‌خواهید به این نوجوان کمک‌کنید از جمله خودش به عنوان پشتوانه‌ای برای پیش‌بردن گفت و گو بهره‌ببرید.
جمله خودش این‌است که نمی‌دانم به چی علاقه‌دارم، انگیزه‌ام کم شده‌است. همانطورکه می‌دانید و بارها هم گفتم، برخورداری از یک گفت وگوی مؤثر بانوجوان، با استفاده از طرح سؤال‌است.
یعنی لازم‌است‌شما یک والد پرسشگرباشیدتا باطرح سؤالات‌درست‌سبب ایجادتفکردرذهن‌نوجوان‌شوید:
_به‌نظرت چی‌باعث‌افت‌انگیزه‌ات‌شده؟
_انگیزه‌داشته‌باشی چه تغییری دررفتارهات ایجادمیشه؟
– به‌نظرت انگیزه پیدا کردنی‌است یا ایجادکردنی؟
– نظرت درمورد انگیزه‌درونی و انگیزه بیرونی چیه؟ (درانتهای همین سؤال توضیح مختصری درمورد انگیزه درونی و انگیزه بیرونی‌گفته ام.)
-فکرمی‌کنی انگیزه‌های تو تا الان‌بیرونی بوده یا درونی؟
– تأثیر هرکدوم از انگیزه‌ها روی‌رفتارت‌چیست؟
– گفتی نمی‌دونی به چی علاقه‌داری، قبلاً می‌دونستی؟
-قبلاً به چی علاقه‌داشتی؟
– چطور به‌اون موضوعات‌علاقه پیداکردی؟
– فکرمی‌کنی چی باعث شدعلاقه‌ات‌راگم کنی؟
با این سؤالات و سؤالات مشابه به نوجوانتان‌امکان تفکر می‌دهید که مقدمه‌ای برشناخت خودش‌است.
حالا چرا چنین نوجوانی دائم مشغول گوشی و فضای مجازی‌است؟ احتمالاً استرس. این رفتارنوجوان نوعی‌فراراست. فرارازمسئله‌ای‌که برایش پیش‌آمده‌است؛ کاهش‌انگیزه.
درنتیجه، سرگرم بودن با فضای مجازی، معنای‌سرگرمی برایش ندارد بلکه آن را شیوه‌ای از حل‌مشکل می‌داند البته که شیوه‌ای ناکارآمد را انتخاب کرده‌است.
پس‌لازم‌است کمکش کنیم از این موضوع آگاه‌شود. چطوری؟ باز هم از پرسش‌های مختلف‌استفاده‌کنید:
– روزی چندساعت در اینستاگرام‌هستی؟
– حضورت در تمام این ساعت‌هالازمه؟ این‌مدت حضور در فضای مجازی کمکت می‌کنه به خواسته واقعی‌ات نزدیک‌شوی یا دور؟
خواسته‌واقعی خودت را می‌دونی؟ (موفقیت درکنکور)
-به‌نظرت اگر چه‌کارهایی را حذف‌کنی کمکت می‌کند؟
بخش آخر
این‌استرس از کجامیاد؟
کلمات و جملات و انتظارات پدر و مادر.
– مثلاً تو آبروی خانواده‌ای، خوشحالیم که از بین بچه هامون تو اهل‌درسی، ببینم کنکورامسال چی‌کار می‌کنیا، مطمئنم نتیجه‌ات عالی میشه، برات کلی پول‌دادیم حیفشون‌نکنیا، سرمایه‌دارکه نیستیم پس‌بخون، درس‌نخونی بدبخت‌میشی، مدرک تواین‌کشورلازمه، وگرنه‌ول معطلی.
– تفکرات آسیب‌زای خودش(باید و حتماً این رتبه رو بیاورم). دراین رابطه درس‌رهایی‌ازاسترس را پیشنهادمی‌کنم.
– فشارجامعه عامل‌بعدی‌است، که خارج ازکنترل شما و نوجوان‌است و تنها می‌شود با مدیریت‌افکار برآن غالب‌شد که بازهم درس‌رهایی ازاسترس درمورداین موضوع صحبت‌کردم.
تعریفی کوتاه از انگیزه درونی و انگیزه بیرونی
تصورکنید از منزل بیرون‌می‌روید، واردفروشگاه‌موادغذایی می‌شوید وچندبستنی‌می‌خرید، به‌خانه برمی‌گردیدو بین اعضای خانواده تقسیم می‌کنید. سپس مشغول کارهای خودمی‌شوید. نمونه‌دیگراینکه‌دانش‌آموزی سخت درس‌می‌خواند، برای‌اینکه بتواندباکسب‌رتبه خوب به قدرت‌یادگیری خودمهرتاییدبزند.
شمااین‌دوکارراخودخواسته‌انجام‌دادیدو منتظردریافت‌پاداشی‌ازبیرون‌نبودید.
می‌توان گفت‌انگیزه‌درونی‌برای‌این‌کارداشتید.
حال‌فرددیگری به فروشگاه‌آمده‌و اوهم مشغول خرید چندبستنی‌است؛ ولی‌دلیل‌اواین‌است‌که اصراریکی‌ازاعضای خانواده به این‌خرید آمده و چون می‌خواسته‌او را خوشحال‌کند یا ازاصرارهای کلافه‌کننده‌اش خلاص‌شود، پذیرفته‌که این‌کاررا انجام‌دهد. مثال‌دیگر داش‌آموزی که سخت‌درس‌می‌خواند تا رتبه اول‌شود و بتواندجایزه نفراول‌رابگیرد.
کارهای‌بالا برای‌فرار از یک‌رنج یا کسب لذت انجام شده‌است. می‌توان گفت‌انجام این کارانگیزه بیرونی‌داشته‌است. درکل‌انگیزه‌درونی پایدارتراست و درکنترل خودفرداست؛ درنتیجه لازم‌است به نوجوانان کمک‌کنیم تا با شناخت خود و توانایی‌هایش؛ انگیزه‌های‌درونی‌را برای‌کارهایش‌ایجادکند.
اگرنوجوان شما اهل مطالعه‌باشدکتاب زیر را ازنشرارجمندرا پیشنهاد می‌کنم:
کتاب‌کارانگیزه و پایبندی‌نوشته دکتراندرومارتین