به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ پرستاران از شرایط سخت‌شان می‌گویند: «مرخصی‌ها لغو شد. تعداد مراجعه‌کننده‌ها بسیار بالا رفت. خیلی‌ها دچار حملات ترس و استرس شده بودند. برخی‌ها ناچار شدند دو روز پشت هم شیفت کاری داشته باشند. خود پرستاران هم به شدت استرس داشتند. دور از خانواده بودند و بارها شاهد گریه همکارانم به دلیل دوری از فرزند و نگرانی برای خانواده بوده‌ایم.
گاهی خانواده فرزند را به بیمارستان می‌آورد تا مادر آرام بگیرد». «برخی از بیماران به دلیل اضطراب زیاد تلاش داشتند از بیمارستان خارج شوند. حالا به همه مشکلات پرستاران باید جلوگیری از خروج بیماران و آرام‌کردن آنها را هم اضافه کرد». «با اینکه اتاق عمل عایق صوتی دارد اما گاهی صدای مهیب انفجار یا پهپادها به اتاق عمل هم می‌رسید.
قطعا این استرس‌ها باعث فشار مضاعف بر کادر درمان حاضر در اتاق عمل می‌شود، اما ما سوگند خورده‌ایم». «حدود دو هزار نفر از کادر درمان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط با پرستاری شامل پرستاری اتاق عمل، هوشبری، فوریت‌های پزشکی، بهیاری و کمک‌پرستاری ثبت‌نام کرده‌اند؛ ما داوطلب و آماده خدمت به مراکز درمانی هستیم. ۸۰ درصد داوطلبان زنان هستند».
حمله اسرائیل به ایران 12 روز ادامه داشت. در این مدت بسیاری از مردم جان‌شان را از دست دادند و بسیاری دیگر هم دچار جراحت شدند. در حالی که بسیاری از سازمان‌ها و ادارات به‌ویژه دولتی‌ها تعطیل یا دورکار شدند، کادر درمان و امدادگران جزء معدود گروه‌هایی بودند که در کنار مردم ایستادند و زیر موشک و پرتابه‌های دشمن، با همه استرس‌هایی که داشتند، مرهمی شدند بر زخم مردمی که جسم و روحشان آسیب دیده است.
پرستاران از همین گروه‌ها بودند، درست مثل اکبر صابری، پرستاری جوان از گروه فوریت‌های پزشکی که حین ارائه خدمت به مجروحان در آمبولانس جان خود را از دست داد. پرستاران تأکید می‌کنند که با وجود همه بی‌توجهی‌ها به مطالبات پرستاران در شرایط عادی، آنها بر اساس تعهد و سوگندی که برای حفاظت از جان مردم یاد کرده‌اند، در بحرانی‌ترین شرایط هم کنار مردم خواهند ایستاد. پرستاران از لغوشدن مرخصی‌های‌شان به دلیل شرایط جنگی می‌گویند و استرس‌هایی که به دلیل دوری از خانواده و فرزند تحمل کرده‌اند، از شب‌هایی که علاوه بر تلاش برای مهار استرس خود، ناچار شده‌اند بیماران مضطرب و حتی در حال فرار را آرام و وادار به بازگشت روی تخت بیمارستان کنند.
آنها تأکید می‌کنند که با وجود شرایط استرس‌زا اما هیچ خدمات روان‌شناسی به آنها ارائه نمی‌شود. گروهی از پرستاران در ادامه از کمبود نیرو در شرایط پرفشار کاری می‌گویند؛ به‌ویژه آنها که در شهرهای کوچک‌تر خدمت می‌کنند و ناگهان با حجم بالای مسافران مواجه شده‌اند. در این بین اما نباید از تلاش و حضور پرمهر پرستاران بازنشسته غافل شد. این گروه با شعله‌ورشدن آتش جنگ در کشور به سرعت تشکیل گروه داده و برای حضور در مراکز بیمارستانی برای امداد به مردم و همکاران‌شان اعلام آمادگی کرده‌اند.
دو هزار پرستار بازنشسته داوطلب ارائه خدمت
محمود عمیدی، فعال صنفی و یکی از پرستاران بازنشسته‌ای است که این روزها داوطلب شده تا در کنار کادر درمان به فعالیت حرفه‌ای خود ادامه دهد. او می‌گوید: «تاکنون کادر درمان نیاز به استفاده از نیروهای کمکی نداشته و تا به حال هم برای اعزام نیروهای کمکی از سوی وزارت بهداشت اعلام نیاز نشده است.
با این حال به‌صورت خودجوش گروه‌های داوطلبی ایجاد کردیم تا در صورت اعلام نیاز در مراکز درمانی حاضر شده و خدمات پرستاری ارائه دهند. از آنجایی که پرستاران فعال در بیمارستان‌ها تنها در محل خدمت خود فعالیت می‌کنند و نمی‌توانند در صورت نیاز به سایر مراکز درمانی کمک کنند، داوطلبان را عمدتا از میان بازنشستگان ساماندهی کردیم تا اگر مراکزی اعلام نیاز کردند نیروی کمکی اعزام کنیم. ما چنین اقدامی را در دوران شیوع کرونا هم انجام داده بودیم».
او اضافه می‌کند: «دو هزار نفر از فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط با پرستاری شامل پرستاری اتاق عمل، هوشبری، فوریت‌های پزشکی، بهیاری و کمک‌پرستاری ثبت‌نام کردیم؛ ما داوطلب و آماده خدمت به مراکزی هستیم که اعلام نیاز کنند. این ثبت‌نام به‌صورت سراسری انجام شده و شهر به شهر و استان به استان بر اساس رشته گروه‌بندی صورت گرفته است. 80 درصد داوطلبان را هم زنان تشکیل می‌دهند». این پرستار بازنشسته به اعتراضات همیشگی پرستاران نسبت به بی‌توجهی به مطالبات و حق و حقوق‌شان هم اشاره می‌کند: «با همه این اعتراضات اما در حال حاضر هیچ پرستاری درباره اضافه‌کاری، دستمزد و... صحبت نمی‌کند. همکاران شاغل ما امروز با من صحبت می‌کنند، آنها می‌گویند هر اندازه که نیاز باشد در بیمارستان می‌مانیم و خدمت می‌کنیم. این همبستگی بسیار زیباست».
مادرانی که پای مردم ایستاده‌اند
«آرزو فولادوند» هم از پرستاران شاغل در بیمارستان شهید فیاض‌بخش تهران است. او می‌گوید: «تعداد بسیاری از مراجعین ما را این روزها افرادی تشکیل می‌دهند که دچار حملات ترس و حالات استرس شده‌اند. اگرچه شیفت‌های کاری ما تغییری نکرده و به روال گذشته ادامه داشت اما مرخصی همه ما با توجه به شرایط لغو شد که البته قابل درک هم بود. من و همسرم هر دو پرستار و شاغل در یک بیمارستان هستیم و فرزندی هم نداریم بنابراین لغو مرخصی‌ها تأثیر چندانی روی ما نمی‌گذاشت اما ماجرای همکارانی که خانواده‌های‌شان به سایر شهرها رفته بودند فرق می‌کرد».
او از شرایط استرس‌زای پرستاران هم می‌گوید: «به دلیل لغو مرخصی‌ها برخی از همکاران من ناچار می‌شدند دو روز شیفت کاری متوالی را عهده‌دار شوند تا در ازای آن بتوانند چند روزی کنار خانواده باشند. وقتی دشمن حمله می‌کرد ما به شدت دچار استرس می‌شدیم؛ به‌ویژه همکارانی که خانواده و فرزندان‌شان در خانه بودند. آنها نگران حال خانواده بودند و از طرف دیگر باید با همه استرس‌ها باکیفیت‌ترین خدمات را به بیماران ارائه می‌دادند».
فولادوند ادامه می‌دهد: «بارها شاهد گریه همکارانم به دلیل دوری از فرزند و نگرانی برای خانواده بودم. شرایط این گروه از کادر درمان بسیار سخت بود؛ به‌ویژه آنها که فرزندان‌شان را به شهری دیگر فرستاده بودند. آنها هم که فرزندان‌شان در تهران حضور داشتند با خبر هر حمله گاهی به شدت بی‌تاب می‌شدند تا جایی که در مواردی خانواده، فرزند را به بیمارستان می‌آورد تا مادر و فرزند یکدیگر را در بیمارستان ملاقات کنند. در این شرایط استرس مادر کمتر می‌شد و طبیعتا بهتر هم می‌توانست ارائه خدمت کند».
این پرستار از شب‌هایی می‌گوید که به دلیل حجم گسترده حملات برخی از بیماران مضطرب شده و سعی در فرار از بیمارستان داشتند: «ما با وجود استرسی که داشتیم اما همه تلاش خود را می‌کردیم تا بیماران را آرام کنیم و در بیمارستان نگه داریم، همه اینها در شرایطی بود که بسیاری از آنها حتی توان راه‌رفتن هم نداشتند. به هر حال شرایط اضطراب‌آور بود، اما وقتی پای مردم در میان باشد، ما باید در کنار آنها باشیم و خودمان نمی‌خواهیم از وظایف حرفه‌ای‌مان که امدادرسانی است، کناره‌گیری کنیم». او به این سؤال که آیا در بیمارستان با توجه به شرایط خاص جنگ خدمات روان‌شناسی به کادر درمان و بیماران ارائه می‌شد، پاسخ منفی می‌دهد.
اتاق عمل، پراضطراب‌تر از همیشه
«الهام» متخصص بیهوشی و از پرسنل باسابقه اتاق عمل در یکی از بیمارستان‌های تهران است. او تعریف می‌کند که در روزهای حمله اسرائیل بیمارستان محل خدمت او و همه کادر درمان در حالت آماده‌باش قرار داشتند؛ هرچند هرگز شرایط به‌گونه‌ای پیش نرفت که مجروحان این حوادث به بیمارستان محل فعالیت او اعزام شوند. این متخصص بیهوشی می‌گوید: «محیط اتاق عمل و شرایط آن از لحظه بیهوشی بیمار تا پایان‌یافتن عمل جراحی به شدت استرس‌زاست.
شیفت‌های کاری من 24ساعته است، یعنی برای فعالیت در اتاق عمل در روزهای کاری‌ام باید 24 ساعت در بیمارستان حضور داشته باشم. استرس‌های شخصی این روزها را هم باید به این استرس شغلی اضافه کرد. من در تهران تنها زندگی می‌کنم و خانواده‌ام در شهر دیگری هستند. هم نگران تنهایی خودم در لحظات حمله بودم و هم نگران خانواده‌ام که در شهر دیگری حضور دارند. من در روزهای حمله شرایط بسیار استرس‌آوری را تجربه کردم».
الهام در چنین شرایط پراضطرابی مانند تمام همکاران خود باید با خونسردی و دقت همیشگی در اتاق عمل حاضر می‌شد و البته چنین هم کرد: «با اینکه اتاق عمل عایق صوتی دارد اما گاهی صدای مهیب انفجار یا پهپادها به اتاق عمل هم می‌رسید اما ما به کارمان عادت داریم و اگرچه این موارد بر روان ما تأثیر منفی دارد اما تا به حال نگذاشته‌ایم بر دقت و فعالیت ما تأثیر بگذارد و تمام هم و غم ما عمل جراحی است. قطعا این استرس‌ها باعث فشار مضاعف بر کادر درمان حاضر در اتاق عمل می‌شود، اما ما سوگند خورده‌ایم که در هر شرایطی خدمات خود را به جان انسان‌ها با بهترین کیفیت ارائه کنیم».
سوگند خورده‌ایم
«فرشید الازمنی»، پرستار و عضو هیئت علمی دانشگاه نیز تأکید می‌کند که در هشت سال دوران جنگ ایران و عراق هم اولین مصدومان و مجروحان این جنگ کادر درمان بودند: «در دوران کرونا هم که همه هراس شدیدی از مرگ داشتند، اولین سد دفاعی کادر درمان بودند. بسیاری از این گروه در دوران شیوع کرونا جان خود را از دست دادند یا دچار عوارض آن شدند، چنان‌که هنوز هم ریه برخی از همکاران ما درگیر است. با این حال کادر درمان و پرستاران در آن زمان محل خدمت خود را ترک نکردند».
او از پرستارانی می‌گوید که تمایل دارند در صورت نیاز در سخت‌ترین شرایط ارائه خدمت کنند: «ما در پیام‌رسان داخلی سه گروه راه انداختیم که در عرض چند ساعت دو هزار پرستار و حتی بازنشستگان این رشته داوطلب شدند که در صورت نیاز حتی به مرزها گسیل شده و بدون دریافت حقوق و دستمزد در بیمارستان‌های صحرایی احتمالی ارائه خدمت کنند. این اقدامات بسیار ارزشمند است».
این استاد دانشگاه به وعده‌های انجام‌نشده دولت‌ها به جامعه پرستاری کشور هم اشاره می‌کند: «همه چیز باید دوطرفه باشد. اگر دم باشد اما بازدم نباشد، بیمار فوت می‌کند. امروز بار دیگر شعارها شروع شده و از فرشته‌بودن پرستاران می‌گویند، درحالی‌که هنوز وعده‌های داده‌شده در زمان کرونا مانند تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری محقق نشده است. حقوق همکاران پرستار من در سال 1398 هفت تا هشت میلیون تومان بوده. درحال‌حاضر هم حقوق آنان کمی بیش از این مقدار است. درآمدشان کفاف معیشت را نمی‌دهد. به همین دلیل هم برای جبران خلأها بسیاری از پرستاران، شب شیفت کاری در یک بیمارستان را بر عهده می‌گیرند، صبح در تاکسی‌های اینترنتی کار کرده و عصر در شیفت کاری بیمارستان دیگری فعالیت می‌کنند، با این حال امروز همه پرستارها پای کارند و برای کار در بیمارستان صحرایی در صورت نیاز هم اعلام آمادگی کرده‌اند».
او تأکید می‌کند که فشار کاری پرستاران در شرایط فعلی در مقایسه با گذشته بیشتر شده است: «آنچه انجام می‌دهیم، وظیفه ماست. ما کادر درمان سوگند خورده‌ایم. آن گروه از کادر درمان که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های دولتی هستند، با پول مردم تحصیل کرده‌اند و به جایگاه فعلی رسیده‌اند. این درباره من هم صدق می‌کند. وظیفه داریم که بمانیم و به مردم خدمت کنیم. همه هدف ما سلامت مردم است».
افزایش مراجعان و نیروی کم
داوود خسروی، دبیر خانه پرستار استان کرمانشاه است و شاغل در بخش اورژانس یکی از بیمارستان‌های شهرستان «گیلانغرب». او توضیح می‌دهد که در جریان حوادث کارکنان تمام ارگان‌ها تعطیل یا دورکار شدند، اما در این بین کادر درمان جزء معدود مشاغلی است که همچنان در حال خدمت‌رسانی به مردم هستند: «اگرچه وقتی پای مطالبات و دستمزد ما به میان می‌آید، بدترین رفتارها با ما می‌شود و حتی متهم می‌شویم، اما امروز فارغ از همه این رفتارها در کنار مردم هستیم».
او از شرایط بیمارستانی که در آن فعالیت می‌کند هم می‌گوید: «مجروح ناشی از حملات نداشتیم، چراکه بمباران در فاصله 40، 50کیلومتری از شهر ما رخ داده اما ما با وجود نیروی کم با شرایط بحران‌زای دیگری مواجه شده‌ایم. بسیاری از همشهریان ما که در تهران و سایر شهرهای مورد حمله ساکن بودند، در جریان حملات به گیلانغرب بازگشته‌اند. این موضوع باعث شد تا تعداد مراجعان ما در بیمارستان به شدت افزایش یابد؛ یعنی پذیرش در اورژانس ما امروز به 500، 600 نفر رسیده است». این پرستار اضافه می‌کند که امروز بیمارستان پر از انواع بیماری‌هاست: «در کنار بیماری‌های سطح یک، مراجعه به دلیل فشار خون ناشی از استرس و اضطراب به شدت افزایش یافته است، مثلا خانواده‌هایی که این روزها داغدار عزیزی هستند یا نگران عزیزان خود در دیگر مناطق کشور. از طرف دیگر شرایط بد جاده‌ای در اطراف شهر ما به‌علاوه افزایش تردد در این جاده‌ها به دلیل همان بازگشت همشهریان ما به گیلانغرب باعث بیشترشدن تعداد تصادفات جاده‌ای شده است».
خسروی این را هم می‌گوید که افزایش تعداد مراجعه‌ها باعث بالارفتن فشار و استرس کاری پرستاران و کادر درمان بیمارستان شده است: «در بخش اورژانس ما تنها چهار نیرو حضور دارند. ما با این تعداد نمی‌توانیم از عهده این میزان مراجعه بربیاییم. درخواست افزایش نیرو داده‌ام اما فایده‌ای نداشت. این در حالی است که بسیاری از فارغ‌التحصیلان پرستاری ما امروز خانه‌نشین و در جست‌وجوی کارند. با این حال ما نه‌تنها برای شغل‌مان، برای کشورمان هم ارزش بالایی قائل هستیم. اعلام کرده‌ام که هر نقطه‌ای از کشور که دچار بحران شده و نیاز به کمک باشد، هم خودم در خدمت مردم خواهم بود و هم گروهی را در این زمینه تشکیل خواهم داد که به مناطق مورد نیاز اعزام شوند».
تلاش پرستاران برای جبران کمبودها
محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار هم درباره تمام این موضوعات توضیح می‌دهد. او می‌گوید: «پرستاران از نظر حرفه‌ای گروهی حساس‌اند؛ آنها حتی در زمان خطر و بحران هم به مردم و حادثه‌دیدگان خدمت‌رسانی می‌کنند. مانند آنچه در دوره هشت‌ساله دفاع مقدس، کرونا و بروز بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله شاهد بوده‌ایم».
او به زوج پرستاری اشاره می‌کند که این روزها در تهران مشغول خدمت هستند: «مرد خانواده عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری است و با وجود تعطیلی دانشکده همچنان در تهران حضور دارد و مشغول خدمت‌رسانی است، هم برای کمک به مردم و هم به این دلیل که همسرش در بیمارستان مشغول به کار است. این در حالی است که در هفته گذشته و در اوج حملات، شاهد بودیم که بسیاری از تهرانی‌ها از شهر خارج شده بودند. بسیاری از مشاغل تعطیل شده بودند و بسیار هم دورکار شده بودند، اما کادر درمان و به‌ویژه پرستاران که از آنها به‌عنوان خط‌نگه‌دار یاد می‌شود، خطرات را پذیرفته و در دل خطر مشغول فعالیت هستند. با وجود اینکه مسئولان در گذشته رفتار خوبی با پرستاران نداشته‌اند، اما آنها این ماجرا را فراموش کرده‌اند و به دلیل حساس‌بودن شرایط، انتخاب کرده‌اند که در کنار مردم باشند».
دبیرکل خانه پرستار بر کمبود همیشگی پرستار در بیمارستان‌های کشور تأکید می‌کند: «در شرایطی که با بحران‌هایی مانند شرایط فعلی مواجهیم، نیاز به مراقبت‌های پرستاری افزایش پیدا می‌کند. پرستاران سعی می‌کنند این کمبود را جبران کرده و حتی بیش از توان خود در این راستا تلاش می‌کنند. به دلیل همین تلاش‌ها، مردم و به‌ویژه مجروحان و مصدومان ناشی از حوادث اخیر، خدمات مورد نیاز خود را به نحوی مناسب دریافت می‌کنند. هرچند ما می‌دانیم بعد از این ماجرا هم بدرفتاری با پرستاران ادامه خواهد داشت».
هیچ پرستاری شهر خود را ترک نکرده
او ادامه می‌دهد: «در هیچ نقطه‌ای از کشور هیچ اختلالی در ارائه خدمات پرستاری به مردم وجود ندارد و به دلیل تلاش بی‌وقفه جامعه پرستاری کشور هیچ جای نگرانی در این حوزه وجود ندارد». شریفی‌مقدم این را هم می‌گوید که 120 هزار نفر از پرستاران کشور در 700 بیمارستان دولتی سراسر کشور به صورت شیفتی مشغول فعالیت هستند.
این تعداد جدا از پرستارانی است که در بیمارستان‌های بخش خصوصی و تأمین اجتماعی مشغول خدمت‌رسانی‌اند: «هیچ پرستاری شهر خود را ترک نکرده است. برخی از آنها خانواده یا فرزندان خود را به مناطق امن‌تر فرستاده‌اند و خود دور از خانواده مشغول خدمت‌رسانی‌اند. امیدوارم مسئولان این تلاش‌ها را ببینند».
او با اشاره به شهادت یکی از پرستاران مشغول خدمت در بخش اورژانس در روزهای اول شروع حملات اسرائیل می‌گوید: «با یکی از همکارانم صحبت می‌کردم. او گلایه داشت که با همه فداکاری کادر درمان و به‌ویژه پرستاران اما به نظر می‌رسد تلاش‌های این گروه از سوی مسئولان دیده نمی‌شود. به‌عنوان مثال خانم گوینده خبر صداوسیما که تصویر واکنش او به لحظه اصابت پرتابه اسرائیل به این محل منتشر شد و شجاعت او مورد تحسین قرار گرفت، اما خدمات پرستاران دیده نمی‌شود. هرچند که وظیفه خدمت‌رسانی در این شرایط حساس را داریم اما به هر حال تلاش‌های این گروه کمتر دیده می‌شود».
شریفی‌مقدم اظهار امیدواری می‌کند که موانع خدمت جامعه پرستاری کشور به‌زودی حل شود: «آنها دستمزد پایین، معوقات پرداختی و... را فراموش کرده‌اند و امروز دغدغه و هدف اصلی پرستاران این است که بیشترین خدمات با بهترین کیفیت را به مردم ارائه دهند».
او در پاسخ به این پرسش که آیا در شهرهای مختلف نیاز به این مسئله احساس شده که پرستاران را برای ارائه کمک از یک استان به استان دیگر اعزام کنند، می‌گوید: «خیر، وقتی حادثه تنها در یک نقطه از کشور ایجاد می‌شود، در صورت نیاز همه نیروها به سمت آن نقطه گسیل می‌شوند، اما در حال حاضر شرایط برای همه مناطق کشور تقریبا یکسان است؛ یعنی همه کشور مورد تهاجم قرار گرفته؛ بنابراین نمی‌توان نیروی کمکی به شهرهای دیگر اعزام کرد و همه کادر درمان و پرستاران در منطقه مورد خدمت خود مشغول فعالیت و ارائه خدمت هستند».