به گزارش پیام خانواده شطرنج ایران پس از یک دوره پر فراز و نشیب اکنون با حضور شهرام عظیمی به عنوان سرپرست این فدراسیون وارد ساحل آرامش شده؛ حاشیه‌هایی که شطرنج ایران پس از پایان دوره ریاست مهرداد پهلوان‌زاده تجربه کرد از جنس اختلافات دورن خانوادگی این رشته، مهاجرت ورزشکاران و برخی افشاگری‌ها در خصوص تخلفات فدراسیون بود. این مشکلات در دوران ریاست حسن تامینی نیز بر فدراسیون حاکم بود و حتی کار را به مشاجره مجازی کشاند.
اکنون با حضور شهرام عظیمی در فدراسیون حاشیه‌ها کمرنگ و در حال فروکش است تا جایی که تیم ایران بدون هیچ مشکلی راهی جام جهانی شطرنج در باکو شد و نمایندگان کشورمان نتایج خوبی را در این دوره از رقابت‌ها کسب کردند. همچنین با تدبیر عظیمی مدیران تیم ملی تعیین و اکنون نخبگان این رشته خود را برای حضور در بازی‌های آسیایی ۲۰۲۲ هانگژو آماده می‌کنند.
نتایج نمایندگان ایران در جام جهانی باکو و اردوهای تیم ملی بهانه‌ای شد تا خبرنگار ایرنا پای سخنان علیرضا شفیعی مدیر تیم‌های ملی شطرنج بنشیند. وی در این گفت‌وگو با اشاره به مشکلات اعزام تیم گفت: نمایندگان ایران در حالی نتایج قابل قبولی در باکو ثبت کردند که پیش از اعزام و به خاطر برخی از مسائل، فدراسیون با حاشیه درگیر بود و اعزام شطرنج‌بازان به جام جهانی تنها با تدبیر شخص سرپرست فدراسیون انجام شد.
متن کامل این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانیم:
با شکست پرهام مقصودلو جام جهانی برای نمایندگاه شطرنج ایران به پایان رسید، ارزیابی شما از عملکرد نخبگان ایرانی در این تورنمنت چگونه است؟
تیم ایران با ۶ شطرنج‌باز آقا و خانم در این دوره از مسابقات حضور داشت. در جام جهانی شطرنج باکو برترین‌های جهان حضور داشتند و برخی از نمایندگان ایران نیز نتایج خوبی کسب کردند. پرهام مقصولو تا دور چهارم رقابت‌ها حضور داشت و در این دور با قرعه سخت دودا از لهستان روبرو شد. دودا مدافع عنوان قهرمانی این مسابقات بود. این نابغه لهستانی در ۲ دیدار برابر مقصودلو به تساوی رسید اما در دیدار تکمیلی موفق به شکست نفر نخست شطرنج ایران شد. بردیا دانشور نیز با شکست حریف نامدار روسی در این مسابقات توانست به دور سوم برسد. «الکساندر گریشوک» سوپر استاد بزرگ روسیه در حالی مغلوب دانشور شد که دارای ریتینگ ۲۷۳۶ و ریتینگ دانشور نیز ۲۵۷۷ بود.
برد دانشور با تمجید فدراسیون جهانی شطرنج نیز همراه شد.
بله، برد دانشور برابر «الکساندر گریشوک» سوپر استاد روسی مانند بمب در باکو صدا کرد. تا پیش از این مسابقات کسی از دانشور شناخت زیادی نداشت اما او به پدیده مسابقات تبدیل شد. ایران در شطرنج بازیکنان بسیار خوبی دارد و می‌توانند در جمع برترین‌ها قرار گیرند. زمانی که ما سه سوپر استاد به جهان شطرنج تحویل دادیم نشان از توانایی و ظرفیت جوانان کشورمان دارد. اکنون ۲ سوپر استاد این رشته (مقصودلو و طباطبایی) در ایران فعالیت دارند.
این نتایج در حالی بود که فدراسیون تا چند ماه پیش با حواشی زیادی دست به گریبان بود. حاشیه‌های تیم ملی را چگونه مدیریت کردید؟
بله، کاستی‌های زیادی در مسیر این اعزام قرار داشت. تا پیش از سرپرستی شهرام عظیمی در فدراسیون، شطرنج حواشی زیادی را تجربه کرد که تمرکز مدیران را از روی مسائل فنی برداشته بود. ملی‌پوشان برای اعزام با مشکلات زیادی دست به گریبان بودند و شطرنج در چند ماه گذشته به بیراهه رفته بود. اکنون تلاش‌های زیادی در جریان است تا هم بتوانیم تیمی منسجمی را به بازی‌های آسیایی اعزام و هم اینکه زمینه حضور یک مربی خارجی را فراهم کنیم.
داستان مربی خارجی از زمان پهلوان‌زاده مطرح بود، آیا می‌توان انتظار داشت این داستان در زمان عظیمی به خط پایان برسد؟
نخبگان شطرنج ایران به ویژه در بخش مردان در سطح بالایی قرار دارند. ما اکنون ۲ سوپر استاد در جهان شطرنج داریم. ایران می‌تواند در شطرنج جهان حرف برای گفتن داشته باشد. زمانی که یک ایرانی تا نفر دوم شطرنج جهان بالا می‌رود نشان از استعداد نخبگان کشور دارد. برای آموزش این نخبگان نیاز به مربی با سطح بالایی از دانش است. اکنون که با شما حرف می‌زنم رایزنی برای استخدام مربی خارجی در جریان است. تلاش ما این است با یکی از بزرگان شطرنج ارتباط برقرار کنیم تا در بازی‌های آسیایی به صورت حضوری یا آنلاین با ملی‌پوشان در ارتباط باشد. البته رسیدن به توافق نهایی نیاز به پشتیبانی وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک دارد.
قرار بود مربی روسی به ایران بیاید، چرا مذاکره با وی متوقف شد؟
ولادیمیر کرامنیک یکی از گزینه‌های اصلی ما و هنوز نیز تلاش داریم تا بتوانیم او را برای حضور در ایران قانع کنیم. کرامنیک از بزرگان شطرنج جهان و سابقه قهرمانی این رشته را دارد. باید یک مربی استخدام شود که با سطح نخبگان ما هم‌خوانی داشته باشد به عبارتی بتواند دانش بازیکنان ما را افزایش دهد. اکنون بازیکنان ایرانی در سطح بالایی از شطرنج هستند و نیاز به یک تئورسین مسلط به دانش روز دارند. برای استخدام مربی خارجی با کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش نیز مکاتباتی انجام دادیم و آنان نیز قول همکاری دادند.
بازی‌های آسیایی هانگژو در پیش است و برخی انتقاد دارند که شمار شطرنج بازان اعزامی ایران به چین کم است آیا این دلیل خاصی دارد؟
شطرنج بعد از ۱۲ سال به بازی‌های آسیایی اضافه شده و قرار است سه نماینده اعزام شوند. ما در بخش مردان نفرات اول و دوم شطرنج کشور (پرهام مقصودلو و محمدامین طباطبایی) را اعزام خواهیم کرد تا در بخش انفرادی به رقابت بپردازند. به نتایج این ۲ نخبه ایران در هانگژو خوشبین هستیم زیرا آنان توانایی کسب مدال را دارند. البته کسب مدال در قاره آسیا راحت نیست چون چین و هند با برترین نفرات خود می‌آیند. چین هم در بخش بانوان و هم مردان عنوان قهرمانی انفرادی جهان را در کارنامه دارد و هند نیز تیم بسیار خوبی دارد. شطرنج ازبکستان نیز در چند سال گذشته رشد بسیار خوبی داشته است.
اعزام نشدن دختران ایرانی در بخش استاندارد با انتقاد زیادی روبرو بود، چرا اعزام نمی‌شوند؟
سیاست کمیته ملی المپیک برای اعزام ورزشکاران براساس دستورالعمل کیفی‌گرایی است و ما نیز تابع این سیاست هستیم. برای اعزام به هانگژو مبینا علی‌نسب در لیست اعزام است که در بخش رپید به مصاف حریفان خود می‌رود. برخی مطرح می‌کنند که ایران در جایگاه سوم المپیاد جهانی شطرنج قرار گرفت اما این‌گونه نیست زیرا در مسابقات چنای هند ما در جایگاه سوم گروه B قرار داشتیم و در بخش کلی عنوانی بهتر از سی‌ام کسب نکردیم. برای اعزام ورزشکاران به هانگژو کارگروهایی تشکیل شد که نتایج ورزشکاران و احتمال مدال‌آوری آنان را بررسی کرد. ما هم در بخش انفرادی و هم در بخش تیمی اسامی را اعلام کرده بودیم اما کمیته ملی المپیک، تصمیم‌گیر نهایی است. بنا بر سیاست‌های کمیته ملی المپیک، بازی‌های آسیایی هانگژو جای کسب مدال و نتیجه است نه تجربه‌اندوزی.
چه تدابیری برای موفقیت شطرنج ایران در هانگژو در دستور کار قرار گرفته است؟
اردوهای متمرکز یکی از مهمترین دستورالعمل‌های فدراسیون برای نمایندگان شطرنج ایران در هانگژو است. مبنیا علی‌نسب به محض بازگشت از جام جهانی باکو به ایران به اردو رفت و تمام تمرکز خود را بر روی شطرنج رپید گذاشته است. وی در فاصله ۲ ماه تا بازی‌های آسیایی تنها بر روی این بخش از شطرنج تمرکز خواهد داشت. او رقیبان سرسختی از هند و چین دارد.
شطرنج ایران از دوران اوج به یک رکود ناخواسته رسید دلیلش چه بود؟
نمی‌شود دلیل افت شطرنج ایران در چند سال گذشته را تک عاملی بررسی کرد. ما تا سال ۲۰۱۸ از قدرت‌های شطرنج جهان بودیم و حتی بسیاری از کشورها از توسعه این رشته در ایران حیرت‌زده شده بودند و اذعان می‌کردند شطرنج ایران در یک دهه می‌تواند در جمع ۱۰ کشور برتر جهان قرار گیرد. در جریان یکی از مسابقات سال ۲۰۱۸، مگنوس کارلسن قهرمان نامدار جهان با دیدن آیدی کارتم به احترام شطرنج ایران ایستاد و حتی چند دقیقه‌ای خوش و بش کرد. متاسفانه برخی حواشی شطرنج را به بیراهه بُرد و کرونا نیز روند مسابقات حضوری را با مشکل مواجه کرد.
آیا امکان تکرار نسل طلایی شطرنج در آینده نزدیک وجود دارد؟
ایران ظرفیت خوبی برای توسعه رشته شطرنج دارد. وقتی سه استاد بزرگ به جهان معرفی کردیم باز هم می‌توانیم نخبگانی در این رشته پرورش دهیم اما معرفی یک نخبه کار راحتی نیست و نمی‌شود برای آنان زمان تعیین کرد. کار باید از بخش پایه شروع شود تا پشتوانه سازی لازم انجام گیرد. تاکید شهرام عظیمی سرپرست فدراسیون نیز بر این مهم است و در جلسه با مربیان نیز به عنوان یکی از مهمترین راهبردها آن را مطرح کرد. پشتوانه‌سازی در بخش بانوان باید مورد توجه قرار گیرد زیرا در گذشته استعدادیابی خوبی در این بخش انجام شد اما بعد از یک دوره، برنامه پشتوانه‌سازی رها شد. بانوان می‌توانند در شطرنج حرف برای گفتن داشته باشند زیرا این رشته محدودیت‌های دیگر رشته‌ها را برای دختران ایران اسلامی ندارد.