به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ در طول دهه‌های اخیر، سینمای ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین رسانه‌های رسمی کشور، نقشی کلیدی در شکل‌دهی به تصاویر ذهنی جامعه ایفا کرده است. این تصاویر نه تنها بر ادراکات افراد تأثیر می‌گذارند، بلکه در نهایت می‌توانند الگوهای رفتاری و تحولات اجتماعی را نیز تحت‌الشعاع قرار دهند. با این حال، نگاهی به روند غالب تولیدات سینمایی چهار دهه گذشته نشان می‌دهد که بازنمایی خانواده در این آثار اغلب به شکلی منفی و تخریب‌کننده بوده است.
سینما، ابزار سیاست‌گذاری بازنمایی
سینما به عنوان غنی‌ترین و تأثیرگذارترین منبع خلق تصویر، قدرت بی‌نظیری در شکل‌دهی به مفاهیم و نهادهای اجتماعی دارد. این قدرت، تلازم عمیقی میان سیاست‌گذاری کنش و سیاست‌گذاری بازنمایی ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر، نحوه نمایش یک پدیده در رسانه، مستقیماً بر نحوه تعامل جامعه با آن پدیده تأثیر می‌گذارد. در جامعه ما، خانواده به عنوان یک نهاد بنیادی و بستر اصلی بازآفرینی فرهنگی عمل می‌کند. بنابراین، بازنمایی آن در رسانه‌ها به ویژه سینما، از اهمیت حیاتی برخوردار است. با این حال، به نظر می‌رسد این اهمیت در سیاست‌های نظارتی سینمای ایران نادیده گرفته شده است.
«شرارت‌نمایی» از خانواده سنتی
در بخش عمده‌ای از فیلم‌های سینمایی پس از انقلاب، خانواده سنتی ایرانی به جایگاهی "غیرخودی" و نامطلوب رانده شده است. این آثار، به جای نقد سازنده، رویکردی خصمانه در پیش گرفته و خانواده را به عنوان نهادی فاقد عقلانیت و اخلاق به تصویر کشیده‌اند. آنچه در این فیلم‌ها مشاهده می‌شود، نه یک نقد منصفانه، بلکه "شرارت‌نمایی" (اهریمن‌سازی) از ساختار سنتی خانواده است.
این روند نه تنها باعث تخریب تصویر خانواده می‌شود، بلکه امکان "به سخن درآمدن" و دفاع از ارزش‌های آن را نیز سلب می‌کند. گرچه برخی آثار برجسته و متفاوت نیز در سینمای ایران تولید شده‌اند، اما تصویر غالب از خانواده، یک تصویر مخدوش و ستیزه‌جو است که به جای تقویت این نهاد اجتماعی، به تضعیف آن می‌انجامد. این بازنمایی منفی، زمینه‌ساز گسست‌های فرهنگی و سرکوب نشانه‌شناختی خانواده در ذهن مخاطبان می‌شود.
در نهایت، می‌توان گفت که سینمای ایران با تمرکز بر بازنمایی‌های منفی، در حال تضعیف نهاد خانواده و تصویر ذهنی جامعه از آن است. این موضوع ضرورت بازنگری در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و رسانه‌ای را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
کد خبر: 20589
تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۴۰۴ - ۱۰:۳۳
- چاپ
تصاویر، جهان ما را می‌سازند و سینما قدرتمندترین ابزار برای خلق این تصاویر است. اما آیا سینمای ایران، در روایت خود از واقعیت، به جایگاه خانواده به عنوان بستر اصلی فرهنگ و کنش‌های اجتماعی بها داده است؟ تحلیل روند غالب تولیدات سینمایی نشان می‌دهد که این رسانه، با سرکوب نشانه‌شناختی، تصویری منفی و تخریب‌کننده از خانواده ارائه می‌دهد و این نهاد را به حاشیه می‌راند.