به گزارش پیام خانواده پیادهروی اربعین ۱۴۴۶هجری قمری را میتوان متفاوتترین اجتماعِ همه سالهای اخیر مسلمانان و بلکه آزادگان جهان دانست؛ گردهمایی عظیمی که امسال بیش از هر چیز، با روح مقاومت در هم آمیخته است. شاید هیچوقت مثل امروز، معنای شعار ماندگار «راه قدس از کربلا میگذرد»، تا این حد، روشن نبوده. عاشقان حسینی در حالی قدم در مسیر پیادهروی اربعین میگذارند که دل پرخونی دارند از ۱۰ماه کشتار بیامان و وحشیانه رژیم صهیونیستی در غزه، و داغ ۴۰هزار شهید که نیمی از آنها را زنان و کودکان بیپناه تشکیل میدهند، انگیزه و حرارت مضاعفی در وجودشان ایجاد کرده است.حالا هر زائر آزاده، فرصت اربعین را یک ماموریت میداند برای بلند کردن صدای مظلومیت مردم غزه. اینطور است که امسال، کربلا دیگر مقصد پایانی پیادهروی اربعین نیست بلکه مبدأ است برای شروع یک خیزش جهانی برای نابودی رژیم کودککشی که در وحشیگری و خونریزی، دیگر حد و مرزی نمیشناسد.*(«کربلا طریق القدس»؛ شعار امسال پیاده روی اربعین)
در روزهایی که دوباره بساط عاشقی در مسیر بهشتی نجف به کربلا برپا شده، زائران اربعین با پویشهای ابتکاری برای حمایت از ملت مظلوم فلسطین، مهیای سفر شدهاند. «زائر اربعین، یاور فلسطین»، یکی از همین حرکتهای خودجوش است که به همت بانوان و کودکان سبزواری در مجموعه مردمی «مادرانه» شکل گرفته است. اگر مشتاقید با ایدههای این گروه مادرانه برای تجربه یک اربعین با حال و هوای مقاومت آشنا شوید، با گفتوگوی ما با «زهرا عباسی»، مسؤول گروه همراه باشید.*(آماده سازی هدایای اربعینی توسط گروه های مختلف در سال های گذشته)
به نظرت، امام حسین(ع) این رنگ رو دوست داره؟
قصه مادران فعال سبزواری و پیادهروی اربعین، از یک پویش لطیف شروع شد؛ از یک حرکت خودجوش که دغدغهاش، پل زدن میان دلهای مادران ایرانی و عراقی بود. مسؤول مجموعه مادرانه سبزوار برمیگردد به ۵سال قبل و در این باره میگوید: «فعالیتهای اربعینی ما با پویش «از، به» شروع شد؛ یک حرکت خودجوش برای تدارک هدایایی که قرار بود سفیر محبت «از» مادران ایرانی «به» مادران عراقی باشند. بهاینترتیب، از سال۹۸ به همت بانوان گروه مادرانه، هر سال از اواخر ماه محرم با آماده کردن اقلام ساده اما متنوعی به عنوان هدیه برای میزبانان، به استقبال پیادهروی اربعین میرویم.*(عروسک نمدی های دست ساز کودکان ایرانی برای کودکان خادم اربعین)
یکی از جذابیتهای پویش «از، به» این است که مادران با همکاری بچههایشان این هدایای اربعینی را درست میکنند و فرصت یک تجربه شیرین برای بچهها فراهم میشود. اینطور است که روایتهای قشنگی از این فعالیتهای خانوادگی، در گروه مجازی ما دستبهدست میشود. مثلاً یکی از مادران نوشته بود: «وقتی بساط درست کردن عروسک نمدی برای بچههای عراقی را در خانه پهن کردم، دختر و پسر کوچکم هم با شوق و ذوق کنارم نشستند و شدند کمکحال من. در آن میان، ماجراهای قشنگی داشتیم. مثلاً دختر ۴، ۵سالهام هر قطعه چوبی را که برای عروسکها رنگ میکرد، نشانم میداد و میگفت: مامان! به نظرت، امام حسین(علیهالسلام) این رنگ رو دوست داره؟ خوشحال میشه؟...»
هدایای ما با کودکان عراقی چه میکند؟
«اما با توجه به اینکه این هدایا اغلب به کودکان خانوادههای مهماننواز عراقی تقدیم میشود، پارسال گروهی از دوستان بحثی را درباره محاسن و معایب این حرکت مطرح کرده و گفتند: باید ببینیم هدیه دادن به کودکان عراقی در پیادهروی اربعین، حرکت درستی است یا نه. نکند این حرکت ما، اثر تربیتی نامناسبی برای این بچهها داشته باشد و فرهنگ اصیل مهماننوازی مردم عراق در مراسم اربعین را خدشهدار کند.»
زهرا عباسی مکثی میکند و در ادامه میگوید: «واقعیت این است که هدف از هدیه دادن، تشکر و قدردانی از میزبانی کریمانه مردم عراق از زائران اربعین است اما وقتی این موضوع مطرح شد، به دوستان گفتیم خوب است درباره مدل های صحیح ارتباطگیری با مردم عراق در ایام اربعین، همفکری کنیم تا بتوانیم به بهترین شکل رفتار کنیم. نکاتی مطرح شد اما در فرصت کوتاه سال گذشته، نتوانستیم به نتیجه مشخصی برسیم. بنابراین به روال سالهای قبل، هدایایی آماده کردیم، با این تفاوت که حرکتمان هدفمند شده بود...»*(خدمت رسانی زنان عراقی به زائران اربعین)
ابراز محبت با طعم بادمجان سرخکرده!
«در نتیجه گفتوگوهایی که در حلقه خانواده و دوستان داشتیم، به دوایده رسیده بودیم که یکی از آنها، ویژه مادران عراقی و دیگری، مختص بچههای آنها بود. در قدم اول، نامهای از طرف زنان ایرانی برای زنان عراقی نوشتیم و بعد از ترجمه به زبان عربی، در برگههای کوچکی چاپ کردیم و در بسته هدایا قرار دادیم. درواقع، هدایا متعلق به کودکان بود و نامه، برای مادرهایشان. در مسیر پیادهروی، درموکبها یا خانهها که مهمان عراقیها میشدیم، آن بستهها را به مادران و بچهها تقدیم میکردیم و بازخوردهای خوبی میگرفتیم.
در یکی از موکبها که مادران مشغول سرخ کردن بادمجان برای درست کردن ساندویچ بودند، وقتی هدایا را تقدیم کردیم، یکی از مادران، با صدای بلند شروع به خواندن نامه برای بقیه کرد. متن نامه، حاوی پیام تشکر زنان ایرانی از مهماننوازی زنان عراقی بود و در ادامه، به آنها میگفت: همه ما در پیادهروی اربعین، در جبهه امام زمان(علیهالسلام) هستیم و برای زمینهسازی ظهورایشان فعالیت میکنیم... حرف دل مادران ایرانی که به گوش مادران عراقی رسید، خیلی خوشحال شدند و تشکر کردند.»
ما برادر و خواهریم و دشمن مشترک داریم
اما هدیه خاص بچههای عراقی چه بود؟ خانم عباسی که خودش هم مادر ۴فرزند کودک و نوجوان است، درباره سوغاتی که پارسال به بسته هدایای کودکان عراقی اضافه شد، اینطور میگوید: «به ذهنمان رسید یک کاربرگ نقاشی با پیام دوستی و وحدت دو ملت ایران و عراق برای بچهها آماده کنیم. ایده ذهنیمان را با چند نقاش حوزه کودکان در میان گذاشتیم و از میان طرحهای ارسالی، یکی را انتخاب و در تعداد بالا تکثیر کردیم.
هرکدام از ما تعدادی از آن کاربرگهای نقاشی و چند بسته مدادرنگی در کولههایمان داشتیم و در مسیر پیادهروی اربعین به هر موکب میرسیدیم، بساط نقاشی را پهن و بچهها را دور هم جمع میکردیم. کودکان ایرانی و عراقی کنار هم مینشستند و زیر نظر خالههایی که داستان کاربرگها را برایشان تعریف میکردند، شروع به رنگ کردن تصاویر میکردند.
آن کاربرگهای ساده که کودکان ایرانی و عراقی را با پرچمهای دو کشور، در حالی نشان میداد که نمادهای استکباری زیر پایشان قرار دارد، یک پیام مشخص داشت. در آن جمع صمیمانه با زبان ساده برای بچهها توضیح میدادیم که ما دو کشور ایران و عراق، با هم برادر هستیم و دشمنان مشترک داریم.
بازخوردها خوب بود؛ حتی از طرف مادران. در بعضی موکبها، مادران عراقی هم کنجکاو میشدند از ماجرای این کاربرگها سر در بیاورند. وقتی با عربی دست و پا شکسته برایشان میگفتیم پیام این نقاشیها، اتحاد دو ملت ایران و عراق است، خوشحال میشدند و با تأیید و تحسین این حرکت مادران ایرانی، ابراز علاقه میکردند در این فعالیت سهیم باشند. اینطور بود که مادران عراقی هم کنار بچهها مینشستند و شروع به رنگ کردن کاربرگها میکردند.»
زائر اربعین باید یاور فلسطین باشد
«تجربه خوشایند اربعین پارسال، ما را مصمم کرد امسال هم با یک هدف و برنامه مشخص سراغ تهیه هدایای اربعینی برای مادران و کودکان عراقی برویم. با توجه به اینکه مهمترین خبر ۱۰ماه گذشته در جهان اسلام و کل دنیا، جنگ غمبار غزه و کشتار وحشیانه زنان و کودکان بیدفاع فلسطینی توسط رژیم اسرائیل بوده، با خودمان فکر کردیم امسال همگی وظیفه داریم از فرصت اربعین برای تبیین مسأله فلسطین استفاده کنیم. با همین نگاه، در تدارک هدایای سفر بودیم که حادثه غمبار ترور شهید اسماعیل هنیه اتفاق افتاد. گرچه این حادثه، خیلی تلخ و سنگین بود اما به ما اثبات کرد رویکرد درستی برای پیادهروی اربعین انتخاب کردهایم. بنابراین مصمم شدیم برای فلسطین، هدفمندتر قدم در اجتماع اربعین بگذاریم.
پویش «زائر اربعین، یاور فلسطین» به این شکل در گروه مادرانه سبزوار متولد شد. موضوع را که در گروه مجازیمان مطرح کردیم، هرکس ایدهای داد و نتیجه چکشکاری موارد مطرحشده در آن بارش فکری، ۱۵ ایده نهایی شد که آنها را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتیم.
برای مثال، پیشنهاد کردیم زائرانی که زمینی تا مرز میروند، خودروی شخصی یا خودروهای کاروانشان را به پرچم فلسطین و نمادهای مقاومت، مزین کنند. در مسیر پیادهروی اربعین هم، کولهپشتیها بشود ابزار روشنگری در زمینه فلسطین. چطور؟ میتوانیم کولهپشتیهایمان را مزین کنیم به پیکسل، چفیه و پرچم فلسطین، اسم و عکس شهدای جبهه مقاومت، پوسترهای نشانگر جنایات اسرائیل در غزه، دستنوشتههای حاوی جملات تأثیرگذار درباره ارتباط کربلای دیروز و کربلای غزه و لزوم شناخت شمرهای زمانه و...»
در شور اربعین، دشمن را فراموش نکنیم
اما نمیشود از مصائب غزه و مظلومیت فلسطین گفت و از رژیم کودککش اسرائیل ابراز انزجار نکرد. مسؤول مجموعه مادرانه سبزوار در ادامه با اشاره به اهمیت معرفی دشمن و اعلام برائت از او در مراسم اربعین امسال میگوید: «از دیگر کارهایی که زائران اربعین میتوانند انجام دهند، پاسخ به شبهات درباره فلسطین و افشاگری درباره ماهیت متجاوز رژیم اسرائیل است. برای این کار، میتوانیم متنهای کوتاهی به زبان عربی چاپ کنیم و در بسته هدایایمان قرار دهیم. علاوهبراین، میتوانیم متن عربی نامه مقام معظم رهبری به دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین را هم در مسیر پیادهروی و در موکبها توزیع کنیم.یک کار ساده اما مؤثر دیگر هم میتواند این باشد که گچ یا اسپری همراه داشته باشیم و در مسیر پیادهروی یا جلوی موکبها – با اجازه صاحب موکب – پرچم اسرائیل را روی زمین بکشیم تا زیر پای زائران قرار بگیرد.»*(نمونه کاربرگ های پیشنهادی برای رنگ آمیزی بچه ها با موضوع فلسطین)
فلسطین، محور هدایای اربعینی
پس سهم بچهها از اربعین فلسطینی امسال چه میشود؟ این را من میپرسم و زهرا عباسی لبخندبرلب در جواب میگوید: «اصل ماجرا، همین هدایای بچه-هاست. یکی از مهمترین پیشنهادهایی که در گروه مطرح شد، جهتدهی هدیه-های همیشگی بچههای عراقی به سمت و سوی قضیه فلسطین بود. ایدههای متنوعی در گروه ارائه شد ازجمله ساخت تل دخترانه با طرح چفیه، ساخت گل سر و جاسوییچی و پیکسل با نماد فلسطین، درست کردن دفترچه یادداشت با نماد پرچم فلسطین، تهیه کاربرگهایی با موضوع فلسطین برای فعالیت رنگآمیزی بچهها و... درواقع تصمیم گرفتیم فلسطین، بشود محور تمام هدایای اربعینی امسالمان.*(نمونه محصولات هنری و کاربردی پیشنهادی با محوریت فلسطین)
در این مسیر، تلاش کردیم هم با معرفی مجموعهای از محصولات هنری و تزیینی با محور فلسطین که در بازارهای حقیقی و مجازی کشور موجود است، ذهن اعضای گروه را روشن کنیم و هم، هرکدام با به اشتراک گذاشتن تجربیات خودمان از تهیه یا آماده کردن محصولات فلسطینی، این فهرست را کاملتر کنیم. مثلاً من به مرکزی که در سبزوار، طرحهای متنوع روی لیوان میزند، سفارش یک برچسب با موضوع فلسطین دادم. تصویر این برچسب، پسربچهای بود که در یک دستش، پرچم فلسطین و در دست دیگرش، عکس مسجدالاقصی بود. بعد از آماده شدن برچسب، آن را با اتو روی لباس فرزندم چسباندم و نتیجه، ترکیب قشنگی شد.»*(«سبحة الاقصی»؛ تسبیحی که با مهره هایی به رنگ های پرچم فلسطین ساخته می شود)
«سبحة الاقصی»، یک هدیه و چند نشان
«یکی از قشنگترینایدهها برای هدایای اربعین، تکرار تجربه ساخت تسبیحهای معروف به «سبحة الاقصی» بود. در جریان جنگ غزه، با ابتکار گروهی از دغدغهمندان مشهدی، پویشی به راه افتاد به نام پویش سبحة الاقصی. در این حرکت خودجوش، مادران و کودکان دور هم جمع میشدند و با مهرههایی به رنگ پرچم فلسطین، تسبیح درست میکردند. بعد، یا آن تسبیحها را میفروختند و عوایدش را برای کمک به غزه، اختصاص میدادند یا تسبیحها را در فضاهایی مثل حرمهای مطهر اهل بیت(ع) یا خانه خدا، به زائران اهدا میکردند و میگفتند با این تسبیحها برای پیروزی و آزادی فلسطین دعا کنید.
با توجه به اینکه برنامه اربعینی بعضی زائران و گروههای مادرانه، درست کردن دستبند، گردنبند و تسبیحهای مرواریدی برای دختربچهها و گاه مادران عراقی است، پیشنهاد کردیم امسال آنها هم درست کردن سبحة الاقصی را جایگزین هدایای قبلی کنند تا از این طریق هم، یاد غزه و مادران و کودکان مظلوم آن در پیادهروی اربعین، زنده شود.»
پرچمی که با مردم دنیا حرف میزند
نکته مهم در هدایای اربعینی امسال گروه مادرانه سبزوار و بسیاری دیگر از زائران اربعین، توجه و تأکید بر استفاده از پرچم فلسطین بهعنوان نماد مقاومت یا استفاده از رنگهای چهارگانه این پرچم است. نماینده مادران سبزواری در این باره میگوید: «با توجه به صحبتهایی که در دورهمیهایمان برای آمادهسازی هدایای اربعینی امسال داشتهایم، حالا دیگر همه بانوان گروه مادرانه و فرزندانشان که در این فعالیت داوطلبانه شیرین مشارکت دارند، با فلسفه اصرار بر استفاده از ۴رنگ قرمز، سبز، سفید و سیاه در تمام هدایا آشنا هستند اما تصمیم گرفتیم برای اطلاع بچههای عراقی و تمام بچههایی که در مسیر پیادهروی اربعین قرار است این هدایا به دستشان برسد، این موضوع را در قالب برگه یادداشت کوچکی که به هدایا متصل میشود، توضیح دهیم.
اینطور بود که متن کوتاهی به دو زبان عربی و فارسی به این شرح چاپ کردیم و در کنار هدایا قرار دادیم: «رنگهای این هدیه کوچک، از پرچم فلسطین الهام گرفته شده است(مرگ بر اسرائیل)»/ «ألوان هذه الهدیة الصغیرة مستلهمة من العَلَم الفلسطینی(الموت لاسرائیل»
هدایای هندوانهای، به عشق بچههای غزه
اما عنوان جذابترین هدایای اربعینی امسال، بدون شک تعلق میگیرد به محصولات متنوع هندوانهای! یک مرور سریع، نشان میدهد زائران خوشسلیقه اربعین، امسال با ابتکار جالبی، مجموعه متنوع و زیبایی از هدایای هنری و کاربردی با شمایل هندوانه را برای میزبانان مراسم پیادهروی اربعین تدارک دیدهاند تا با این روش جذاب هم، یاد فلسطین و مردم داغدیدهاش را در اجتماع بزرگ اربعینیها زنده کنند.
اما چرا هندوانه؟! چه ارتباطی میان هندوانه و فلسطین وجود دارد؟ ... در روزهایی که اندک اندک جمع مستان به وعدهگاه اربعین میرسند، داستان تبدیل هندوانه به نماد فلسطین هم مدام میان اهالی مادرانه سبزوار نقل میشود. ماجرا از این قرار است که سالها قبل، با شروع فعالیتهای مبارزاتی مردم فلسطین علیه صهیونیستهای اشغالگر، برگزاری تجمعات اعتراضی و انتقال پیام مظلومیت فلسطین به جهان، رژیم اسرائیل در یک مقطع، استفاده از پرچم فلسطین را ممنوع کرد. اما فلسطینیهای مقاوم، عقب ننشستند و با یک ترفند جالب، همچنان پرچم الهامبخش کشورشان را در کانون توجهات، حفظ کردند.
تدبیر مردم فلسطین این بود که از یک جایی به بعد، از نماد «هندوانه» در تجمعات و مبارزاتشان استفاده کردند چون رنگهای موجود در هندوانه، دقیقاً همان رنگهای پرچم فلسطین بود. بهاینترتیب، هندوانه به یکی از نمادهای مقاومت فلسطین نه فقط در سرزمینهای اشغالی بلکه در کل جهان تبدیل شد و همین امروز هم در تجمعات حمایت از فلسطین در گوشه و کنار دنیا از آن استفاده میشود.
«مادران میدان» روایت میکنند...
«جنگ امروز، جنگ روایتهاست.» مسؤول مجموعه مادرانه سبزوار این را میگوید و اینطور ادامه میدهد: «تجربه به ما نشان داده وقتی اطلاعیه پویشها و برنامههایمان را در گروه مجازیمان منتشر میکنیم، فقط تعداد محدودی از مادران گروه برای مشارکت در این فعالیتها پیشقدم و داوطلب میشوند اما به محض اینکه روایت مادران پیشگامی که آن فعالیت را تجربه کردهاند، در گروه منتشر میشود، شور و شوق عجیبی در دیگر مادران ایجاد میکند و ترغیب میشوند خودشان هم در آن برنامه مشارکت کنند و در آن حال خوب، سهیم شوند.این روایتهای مادرانه در مناسبتهای مختلف، تأثیر زیادی در مدیریت شرایط جامعه و همراه کردن بانوان و خانوادههای آنها در برنامههای اجتماعی فرهنگی داشته است. در پویش «زائر اربعین، یاور فلسطین» هم، روایتهای ساده و صمیمانه مادران را مدام در گروه مجازیمان قرار میدهیم تا برای دیگر اعضای گروه، ایجاد انگیزه کند.
کاش یک روز برای سفر به فلسطین، هدیه درست کنیم
یکی از مادران، در کنار ارسال عکس مجموعهای از گیره موی دخترانه هندوانهای که به عشق بچههای فلسطین برای میزبانان کوچولوی اربعین درست کرده بودند، نوشته بود: «هرسال سعی میکردیم دست خالی به مهمانی عراقیها نریم و یک هدیه هرچند کوچک برای بچهها با خودمون ببریم. اما امسال قضیه فرق داشت؛ دوست داشتیم هدیهای ببریم که رنگ و بوی فلسطین داشته باشه تا از یک طرف به بچههای عراقی بگه بچههایی هم سن و سال اونها هستن که خیلی وقته طعم یک زندگی آروم رو نچشیدن و از طرف دیگه، به بچههای فلسطین یادآوری کنه که ما از یادشون غافل نیستیم.تصمیم گرفتیم گیره موی هندوانهای درست کنیم برای دختربچههای عراقی و یک کاغذ کوچک هم در کنارش بذاریم و به زبان عربی، داستان ارتباط پنس هندوانهای به پرچم فلسطین رو براشون بگیم.
وقتی داشتم این هدیه رو درست میکردم، مدام با خودم میگفتم کاش یه روزی برسه که بخوایم بریم فلسطین و در تدارک هدیه برای بچههای فلسطینی باشیم. راستی چه هدیهای میتونه یه ذره از رنج طولانی اونها رو تسلا بده؟...»
دفترچههایی که از ما خوشبختترند...!
جاماندهها هم، گرچه هر روزشان با بغض سنگین دلتنگی برای کربلا سپری میشود، سهم زیادی در آمادهسازی هدایای میزبانان پیادهروی اربعین دارند. زهرا عباسی، روایت بیریای یکی از این مادران را که دلش را با هدایای فلسطینی، روانه مسیر دلربای نجف تا کربلا کرده، اینطور برایمان نقل میکند: «مهمونی دعوت بودم. اونجا بساط هدایای اربعین برای پویش زائر اربعین، یاور فلسطین پهن شد تا دستهجمعی کمک کنیم زودتر آماده بشن.قرار بود برای بچههای عراقی دفترچه یادداشت درست کنیم؛ دفترچههایی که طرح جلدیه طرفش، قاچ هندوانه بود که نماد مقاومت فلسطینه و طرح جلد طرف دیگرش، پرچم فلسطین.
تعداد هدایا زیاد بود و تا آخر مهمونی، تمام نشد. گفتم: من میتونم اینها رو ببرم خونه و با کمک بچهها و همسایهها بقیهش رو درست کنم. قبول کردند. ساعت ۹شب کارهای خونه رو تموم کردم و نشستم پای کار هدایای اربعین. دختر همسایه هم اومد کمک و تا ۱۲ و نیم شب، چسبکاری دفترچهها تموم شد. موقع درست مردن هدایا، زیارت عاشورا با صد سلام و صد لعن خوندم و با خودم گفتم: این دفترچهها از ما بهترن که امسال میرن کربلا ولی ما جاماندهایم...سر هم کردن دفترچهها موند برای فردا. صبح، بعد از اینکه ناهار رو بار گذاشتم، دوباره با دخترهام و دختر همسایه مشغول شدیم. مامان دختر همسایه و خانم مدیر ساختمون هم که اومدن کمک، جمعمون جمعتر شد و آمادهسازی دفترچهها در نصف روز تموم شد. خدا کنه امام حسین(علیهالسلام) ما رو هم بطلبه و اربعینی بشیم.»