فلسفه و کودک
-
فلسفه برای کودک و نوجوان
گفت‌وگو با متیولیپمن گفت‌وگوقدرت تمیز، داوری و استدلال‌آوری از اهمیت انکارناپذیری در زندگی فردی و حیات جمعی برخوردار است. نقش این امور را در تفاهم میان آدمیان و در نتیجه نشاندن گفت‌وگو به جای جنگ (به ویژه میان تمدن‌ها) نیز نمی‌توان نادیده گرفت. اگر دولتمردان و بانیان فرهنگ هر کشوری بخواهند آینده کشورشان را تضمین کنند باید در فکر تعلیم و آموزش نسل‌های جدید در جهت ارتقا و تقویت توانایی‌های فکری و ذهنی آن‌ها باشند. تقویت قدرت تفکر، تعلیم تفکر انتقادی و...از جمله اموری است که در تربیت شهروندانی معقول نیز دارای اهمیت است.
-
گام به گام تا اندیشه
پرورش تفکر فلسفی، ضرورتی است که به مطالعات میان رشته‌ای دقیق و گسترده‌ای نیاز دارد. در این مقاله پس از بیان مختصر چیستی و چرایی «پرورش تفکر فلسفی در کودکان و نوجوانان» و مقایسه آن با «آموزش فلسفه به کودکان»، برخی اصول و مبانی نظری در این باره مطرح شده است. «گام‌به‌گام تا اندیشه» عنوان طرحی است که با هدف پرورش تفکر فلسفی در کودکان و نوجوانان تهیه شده و مراحل مطالعاتی و پژوهشی و اجرای آزمایشی آن حدود چهار سال در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به طول انجامیده است. توضیح چارچوب اصلی این طرح و برخیاهداف و ویژگی‌های آن، بخش اصلی این نوشتار را تشکیل می‌دهد.
-
چراهای کودکانه
یکی از شاخه‌های پرطرفدار فلسفی نزد پژوهشگران و فیلسوفان معاصر، فلسفه کودکی یا فلسفه کودکان است. پرسش از چگونگی فرایند اندیشیدن نزد کودکان و ویژگی‌ها و مؤلفه‌های آن، از جمله دل‌مشغولی‌های این زمینه فلسفی است. اکنون در غرب مراکز و کارگاه‌هایی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. در ایران نیز چند سالی است که توجه پژوهشگران به این زمینه جلب شده است. مطلب حاضر نگاهی دارد به سرشت مطالعات مرتبط با فلسفه کودک.
-
تعریف فلسفه برای کودک
«فلسفه برای کودکان» حکایت از گرایش و به تبع آن برنامه‌ای دارد که کودکان را مستعد فلسفه‌ورزی می‌داند و بر این نظر است که می‌توان و باید با برنامه‌ای دقیق کودکان را با مفاهیم و موضوعات فلسفی آشنا کرد. معمولاً «متیو لیپمن» را پایه‌گذار برنامه فلسفه برای کودکان می‌دانند. او در کتاب «تفکر در تعلیم و تربیت» خود مبانی این برنامه را تشریح کرده است. در ایران نیز چند سالی است که رشته فلسفه برای کودکان و لزوم تدوین برنامه‌ای در این راستا، توسط پژوهشگران دنبال می‌شود. مطلبی که از پی می‌آید مربوط به ادامه سلسله‌نشست‌های تخصصی‌ای است که گروه فلسفه برای کودکان و نوجوانان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می‌کند. نشست اخیر که به «بررسی رویکردهای تأثیر فلسفه بر کودکان در فرهنگ» اختصاص داشت در ۳۰ دی‌ماه با حضور دکتر قاسم پورحسن، دکتر سعید ناجی، دکتر فرزین بانکی، دکتر یحیی قائدی و دکتر مهرنوش هدایتی برپا شد.
-
فلسفه برای کودکان و نوجوانان چیست؟
فلسفه برای کودکان (فبک) یا فکرپروری برای کودکان یا P۴C یکی از شاخه‌های آموزش فلسفه است که به پرورش قدرت استدلال و تفکر فلسفی در کودکان می‌پردازد.
-
فلسفه برای کودکان
فلسفه برای کودکان، بیشتر به عنوان برنامه ی مهارت در تفکر یا تفکر خلاق و منتقدانه توصیف می شود. درست است که درس فلسفه برای کودکان، مهارت های تفکر خلاق و منتقدانه را در دانش آموزان تقویت می کند، اما اطلاق عنوان برنامه ی مهارت های تفکر به آن، نادرست و غیرمنصفانه است. این مقوله مفاهیم بیشتری در بر دارد. فلسفه برای کودکان، بر پایه ی تفکر و کنجکاوی شخصی دانش آموزان در زمینه ی مسائلی که برای شان اهمیت حیاتی دارد، شکل می گیرد. موضوع "فلسفه برای کودکان" مفاهیم عمومی، محوری و قابل بحثی را در برمی گیرد که پایه ی تجربه های ما در زندگی و سامانه ی آموزشی اند. نمونه های چنین مفاهیمی در زیر آمده اند: درستی، واقعیت، دانش، شواهد، آزادی، عدالت، نیکی، حق، ذهن، هویت، عشق، دوستی، قانون، مسئولیت، عمل، منطق، زبان، انصاف، چرایی، هستی، امکان، زیبایی، معنا، خویشتن، زمان، خدا، ابدیت، طبیعت، انسان، فکر.