به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ عصر ایران نوشت:
اتفاقی که در تابستان ۱۹۸۰ در فرودگاه ریاض عربستان رخ داد، نه تا آن زمان سابقه داشت و نه بعداً تکرار شد: هواپیمای مسافربری سانحه دیده، سالم بر زمین نشست ولی همه سرنشینانش به طرز غم انگیزی مُردند!
پرواز شماره ۱۶۳ شرکت هواپیمایی عربستان سعودی (Saudia) از کراچی پاکستان به مقصد جده، پس از توقفی کوتاه در ریاض، به هوا برخاست. هواپیما از نوع Lockheed L-۱۰۱۱ TriStar بود که در آن زمان، پرنده ای مدرن به شمار می رفت.
هفت دقیقه پس از برخاستن از ریاض، هشدار دود در بخش بار پشتی هواپیما به صدا درآمد. آنجا دو اجاق گاز کمپینگ که مسافران می خواستند با آنها در عربستان، پخت و پز کنند، آتش گرفته بود. آتش بلافاصله به چند بطری روغن خوراکی سرایت کرده و دود، وارد کابین مسافران شده بود.
کاپیتان محمدعلی خویطر که گویا انتظار چنین وضعیتی نداشت، به جای تصمیم گیری سریع، دقایقی معطل ماند و به درگیری لفظی با همکارانش پرداخت و سرانجام، تصمیم گرفت به فرودگاه ریاض بازگردد؛ فرود موفقیت آمیز بود اما فاجعه، درست پس از آن آغاز شد.
با وجود نشستن موفق، موتورها تا دقایقی خاموش نشدند، فشار داخل کابین تخلیه نشد و درهای خروج اضطراری بسته باقی ماند. این درحالی بود که آتش از عقب هواپیما در حال پیشروی بود و دود و گازهای سمی داخل کابین را پر کرده بود. در آن لحظات ترسناک، مسافران به سمت جلوی هواپیما هجوم برده بودند ولی آنجا، برغم این که هنوز در آتش نسوخته بود، پر از دود بود و اکسیژنی برای تنفس باقی نمانده بود.
این وضعیت هولناک ۶ دقیقه طول کشید که برای سوزاندن یا خفه کردن همه ۳۰۱ مسافر بی نوای پرواز، کافی بود. امدادگران وقتی در هواپیما را گشودند، کار از کار گذشته بود.
تحقیقات بعدی نشان داد که اگر خلبان و تیم پرواز، آموزش کافی برای مدیریت چنین بحرانی داشتند، می توانستند از فاجعه جلوگیری کنند اما همه اعضای مثلث پرواز یعنی خلبان، کمک خلبان و مهندس پرواز، مشکل دار بودند: کاپیتان خویطر سابقه‌ای ضعیف در شبیه‌سازها داشت، کمک‌خلبان تنها ۱۱ روز پیش مجوز پرواز با این مدل را گرفته بود و مهندس پرواز، دچار اختلال خوانش (دیسلکسی) بود و بارها در آزمون‌ها رد شده بود. با این حال، هدایت هواپیما به این تیم که اعضایش یکی از یکی ضعیف تر بودند سپرده شده بود!
صداهای ضبط شده کابین مشخص کردند که در آن دقایق به جای همفکری، همکاری و همدلی بین کادر پرواز، درگیری لفظی بین آنها پیش آمده بود: آنها با همدیگر درگیر بودند و هواپیما در حال سوختن و نابود شدن!
۲۳ دقیقه بعد از این که هواپیما در باند نشست، با شعله‌ای ناگهانی از بخش عقبی منفجر شد ، سقف فلزی اش ذوب شد و روی پیکرهای بی‌جان ریخت.
پس از فاجعه پرواز ۱۶۳، قوانین ایمنی هوایی جهان بازنگری شد، برای حمل مواد خطرناک در پروازها محدودیت های جدی اعمال شد، سیستم‌های اطفای حریق در بخش بار بهبود یافت، پروتکل‌های آموزش کادر پرواز سخت‌تر و طراحی کابین‌ها برای تخلیه سریع بازطراحی شد.
فاجعه آن تابستان داغ و مرگبار ریاض، سال هاست که در مدارس هوانوردی جهان تدریس می شود.
