به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی معاونت علمی در نشست خبری که امروز در محل معاونت برگزار شد، درباره وضعیت پروژه احیای نژاد مرغ لاین اظهار داشت: این محصول در شرایطی که مسئولین متوجه وابستگی به فناوری‌های خارجی بودند و تحریم‌ها نیز اعمال شده بود، نیاز به توسعه اقتصادی و علمی داشت. کار تحقیق و فناوری تا سال ۱۳۹۹ ادامه داشت و در آن سال پروژه‌ای سه ساله برای احیای این نژاد آغاز شد تا با کار فناوری، بخش خصوصی راغب به همکاری شود و بتوان نژادی رقابتی در مقایسه با نمونه‌های خارجی ارائه داد.
قانعی ادامه داد: شروع کار ما از سال ۱۴۰۱ بود و گروه تحقیقاتی با جمع‌آوری نیروهای متخصص تشکیل شد. با توجه به اهمیت تطابق زیستی هر موجود زنده با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف ایران، لازم بود این نژاد احیا شده و مطابق با شرایط کشور باشد.
وی افزود: در سطح بین‌الملل چند شرکت فعال در این حوزه وجود داشتند، اما آمریکا همه آن‌ها را خرید و به دو شرکت بزرگ تبدیل و دسترسی به منابع تحقیقاتی را محدود کرد. بنابراین ادامه کار ما ضروری بود. درآمد شرکت آویژن در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۴ میلیارد دلار برآورد شده و ۱۰ درصد درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه می‌کند. تحقیق و توسعه یعنی تلاش برای افزایش رشد، بهره‌وری و جذابیت محصول با مصرف غذای کمتر.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی ضمن اشاره به اینکه این پروژه دارای اهمیت امنیتی، ملی و فناورانه است و کلید موفقیت آن در فناوری است، نه فقط افزایش سطح تولید، گفت: کشورهای دیگر نیز متوجه این موضوع شده‌اند، مثلاً چین حدود ۱۵۰ میلیون دلار و روسیه ۸۰ میلیون دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
وی افزود: در ایران نیز اهمیت موضوع مورد توجه قرار گرفت و در سال ۱۳۹۹ سند تحقیق و توسعه مرغ لاین تهیه و در سال ۱۴۰۰ موافقت رسمی انجام شد. قرارداد همکاری در ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ امضا و برنامه عملیاتی از اسفند همان سال آغاز شد.
قانعی ادامه داد: در سال ۱۴۰۲ مزرعه تحقیقاتی مجهزی در بابلکنار راه‌اندازی شده که مسئولیت تحقیق و توسعه را بر عهده دارد. برای ساخت این مزرعه ۴۵ میلیارد تومان هزینه شده و بودجه‌ای حدود ۶۵ میلیارد تومان نیز در همان سال تخصیص یافته است. همچنین در سال ۱۴۰۱ سازمان برنامه و بودجه مبلغ ۲۸۶ میلیارد تومان به این منطقه اختصاص داده است تا پروژه‌ها همزمان پیش بروند.
وی افزود: مزرعه تحقیقاتی به روز شده و به فناوری‌های اتوماسیون، بارکدخوان و سیستم‌های پیشرفته مجهز شده است تا حداقل تماس نیروی انسانی برقرار شود و از انتقال بیماری جلوگیری شود. در این مزرعه ۱۵ نیروی متخصص مشغول به کار هستند.
قانعی ادامه داد: گزارش‌های پروژه به شورای عالی امنیت ملی، سازمان برنامه و بودجه، مرکز پژوهش‌های مجلس، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان دامپزشکی، سازمان اتکا و سایر نهادهای مرتبط ارائه می‌شود. مسئولیت اصلی پروژه با وزارت جهاد کشاورزی است و معاونت علمی صرفاً پیوست فناورانه پروژه را بر عهده دارد.
وی با تاکید بر اینکه فرآیند تحقیق و توسعه برای رسیدن به نژادی قابل قبول در بازار حدود یک دهه طول می‌کشد، خاطرنشان کرد: تیم تحقیقاتی به شیوه محرمانه فعالیت می‌کند و تا به حال جزییات بیشتری ارائه نشده است.
نتایج اولیه پروژه احیای مرغ لاین
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی، با اشاره به نتایج اولیه پروژه احیای مرغ لاین گفت: اقداماتی که تاکنون انجام شده، امیدوارکننده بوده و نتایج گام اول نشان داده که این مسیر می‌تواند به موفقیت منجر شود.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های زیست و سلول های بنیادی افزود: این پروژه چند نکته مهم دارد. اگر وضعیت کشور را در دوره‌ای که وابسته به واردات بود بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که جوجه یک‌روزه از انگلستان وارد می‌شد، غذا از یک شرکت خارجی تأمین می‌شد و واکسن هم وارداتی بود و فقط در ایران دو عامل وجود داشت و آن فقط آب و هوا بود اما با این حال ما می‌گفتیم بزرگ‌ترین تولیدکننده هستیم، در حالی که عملاً در هیچ بخشی نقش مستقیمی نداشتیم.
قانعی ادامه داد: در واکسن آنفلوآنزا شاهد بودیم که ستاد زیست همزمان با تهدید اقتصادی واکسن آنفلوآنزای طیور را به صورت بومی تولید کرد. نکته بعدی این است که مرغ آرین باید با غذای تولید داخل و بدون وابستگی خارجی رشد کند و در تمام مناطق ایران قابل پرورش باشد، چه در مناطقی با ارتفاع بالا، چه در مناطق نزدیک به سطح دریا. این از نظر پدافند غیرعامل نیز اهمیت دارد.
قانعی ضمن اشاره به اینکه مأموریتی که ستاد زیست بر عهده گرفته، تمرکز بر تحقیق و توسعه و رسیدن به سطح رقابت با کشورهای پیشرفته در این حوزه است، گفت: اتفاقات روزها و هفته‌های اخیر هم نشان می‌دهد که این تصمیم، تصمیمی مدبرانه بوده است؛ چرا که اکنون کشورهایی هستند که با فشارهای مختلف، تلاش می‌کنند ایران را دچار چالش کنند، و در این مسیر، تنها راه مقابله، تکیه بر فناوری و تحقیق و توسعه است.
وی افزود: متأسفانه چند دهه غفلت در این حوزه اتفاق افتاده تا اینکه نهایتاً این موضوع توسط معاونت علمی به رسمیت شناخته شد. ما به دنبال انجام وظیفه‌ای هستیم که مدت‌ها مغفول مانده بود. پیش از انقلاب، مردم ایران با همین نژاد لاین داخلی تأمین می‌شدند، اما پس از آن، کل بازار را از دست دادیم.
قانعی ادامه داد: اکنون دیگر به گذشته کاری نداریم. اما از بهمن ۱۳۹۹ تاکنون، وظیفه تحقیق و فناوری در این زمینه بر عهده ماست و ما نیز گزارش عملکرد خود را در صحن ارائه می‌کنیم. گاهی صدای انتقاداتی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه پروژه موفق نبوده؛ اما این کار نیازمند زمان است. برخی دوستان عجله کردند که سریع سهم بازار برای مرغ آرین ایجاد شود، در حالی که هنوز از نظر اقتصادی برای تولیدکننده صرفه نداشت. هدف ما هرگز این نبوده که با یک تصمیم شتاب‌زده، پروژه را به ضد خودش تبدیل کنیم.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی، در توضیح روند پروژه احیای نژاد مرغ لاین اظهار داشت: پروژه نیازمند صبر است تا به نتیجه برسد و تصمیمات مدیریتی برای تولیدکننده به عهده ما نیست. ما مسئول تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و تولیدی نیستیم و نمی‌گوییم کسی کوتاهی کرده است. هر نهادی برای خود پیوست‌های عددی و نیازمندی‌های زیرساختی ارائه داده که باید تأمین شود و به روند کمک می‌کند، اما وظیفه ما صرفاً تحقیق و توسعه است.
هوش مصنوعی و بیوانفورماتیک به تسریع پروژه مرغ لاین کمک کرد
قانعی ادامه داد: پاسخ‌دهی به این پروژه زودتر از یک دهه ممکن نیست، زیرا برای تبدیل شدن به یک محصول رقابتی نیاز به حدود ۱۰ سال زمان است. دلیل این موضوع این است که در حوزه ژنتیکی باید نسل‌ها را با هم تقاطع داد تا بهترین نسل حاصل شود. در این فرآیند، مرغ‌ها با یکدیگر تقاطع داده می‌شوند، نتایج بررسی و محاسبات ژنتیکی، تاب‌آوری و ضریب تبدیل خوراک انجام می‌شود تا محصولی با حداقل خوراک و حداکثر وزن رشد کند. این موضوع کاملاً فناورانه و زمان‌بر است و گاهی نتیجه می‌دهد و گاهی نه.
وی افزود: ورود هوش مصنوعی و بیوانفورماتیک به این حوزه کمک زیادی به تسریع روند تحقیق کرده است، اما همچنان به زمان نیاز است.
وی در پایان تاکید کرد که نقدهای سازنده رسانه ها موجب پیشرفت کار می‌شود و از روابط عمومی معاونت علمی می خواهم تا سهم ستاد زیست را بیشتر معرفی کند، زیرا حوزه‌های کاری این ستاد بسیار گسترده است و شامل دارو، ژنتیک و حوزه‌های متعدد دیگر می‌شود.