به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده، به نقل از دانشگاه علوم پزشکی تهران، سید فرشاد علامه، با تأکید بر اهمیت حفظ کیفیت آموزش پزشکی، درباره پیامدهای جدی افزایش بی‌رویه ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هشدار داد و گفت: مهم‌ترین نکته در نظام آموزش پزشکی، حفظ کیفیت است. کسانی که بدون توجه به زیرساخت‌ها و امکانات آموزشی، با فشار به وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها باعث افزایش ظرفیت پذیرش می‌شوند، باید در برابر خدا و آینده پزشکی کشور پاسخگو باشند؛ چرا که جان مردم در دستان پزشکان آینده است و این مسئله با هیچ رشته دیگری قابل مقایسه نیست.
نمی‌توان از یک بیمار انتظار داشت بارها معاینه شود تا نیاز آموزشی همه دانشجویان تأمین شود
وی با اشاره به محدودیت فضاها و امکانات آموزشی افزود: وقتی ظرفیت کلاس‌ها پاسخگوی حضور تمام دانشجویان نیست، ما عملاً نمی‌توانیم حضور و غیاب انجام دهیم، چون بسیاری از دانشجویان ناچارند روی زمین بنشینند. این وضعیت به افت جدی کیفیت آموزش منجر می‌شود. در بخش‌های بالینی نیز شرایط سخت‌تر است؛ زیرا تعداد اساتید محدود است و نمی‌توان هم‌زمان گروه‌های بزرگ دانشجویی را در بخش‌های تخصصی مانند گوارش یا ارتوپدی آموزش داد. از طرفی، رعایت کرامت بیمار برای ما اصل است. نمی‌توان از یک بیمار انتظار داشت بارها معاینه شود تا نیاز آموزشی همه دانشجویان تأمین شود.
علامه با بیان اینکه توسعه آموزش پزشکی نیازمند زیرساخت و منابع مالی پایدار است، تصریح کرد: ایجاد کلاس‌ها و بیمارستان‌های آموزشی جدید هزینه‌بر است، اما هیچ نهاد یا دستگاهی حاضر به پرداخت این هزینه‌ها نیست. نتیجه آن، فشاری مضاعف بر دانشگاه‌ها و افت استانداردهای آموزشی است. برخی از منتقدان ما نیت خیر دارند و دغدغه کمبود پزشک در مناطق محروم را مطرح می‌کنند، اما راه‌حل آن افزایش ظرفیت در دانشگاه‌های بزرگ نیست. بلکه باید امکانات لازم برای استقرار پزشکان در مناطق کم‌برخوردار فراهم شود تا فارغ‌التحصیلان بتوانند در آن مناطق ماندگار شوند.
وی با رد اتهام تضاد منافع به استادان دانشگاه تأکید کرد: من و همکارانم هیچ نفع شخصی از کاهش یا افزایش ظرفیت نداریم. دغدغه ما فقط حفظ کیفیت آموزش است. این تصمیمات باید مبتنی بر واقعیت‌های آموزشی و نیازهای نظام سلامت باشد نه فشارهای بیرونی.
افزایش ظرفیت بدون تأمین امکانات بر بحران‌های آموزشی می‌افزاید
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه راه‌حل مسئله را نگاه جامع دانست و توضیح داد: برای تأمین نیاز کشور به پزشک، باید هم به انگیزه مالی و هم به جایگاه معنوی پزشکان مناطق محروم توجه شود. صرف افزایش ظرفیت، بدون تأمین امکانات و حمایت‌های لازم، نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه بر بحران‌های آموزشی و خدمات درمانی می‌افزاید.
وی در پایان به چالش‌های اعضای هیئت‌علمی نیز اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات اساسی، تعرفه‌ها و حقوق‌های غیرواقعی اعضای هیئت علمی است. استادان با سال‌ها تجربه و تعهد، نقش اصلی را در آموزش و تربیت نسل جدید پزشکان دارند. وقتی دریافتی آن‌ها متناسب با مسئولیت و جایگاهشان نباشد، دلسردی و افت انگیزه اجتناب‌ناپذیر است و این مسئله بر کل سیستم آموزشی تأثیر منفی می‌گذارد. بنابراین باید نگاه سیاست‌گذاران به موضوع آموزش پزشکی، نگاهی کل‌نگر و واقع‌بینانه باشد؛ چرا که این حوزه زنجیره‌ای از عوامل به‌هم‌پیوسته است و هر تصمیم عجولانه‌ای می‌تواند این زنجیره را مختل کند.
علیرضا استقامتی، رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با ابراز نگرانی از روند رو به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی در کشور، نسبت به پیامدهای منفی این تصمیم بر کیفیت آموزش و سلامت آینده جامعه هشدار داد و با اشاره به اینکه افزایش ظرفیت دانشجو راه‌حل ساده‌ای است که مشکلات را حل نخواهد کرد، تأکید کرد: ما در کشور برای جبران کمبود خدمات درمانی، به‌جای پرداختن به ریشه مشکلات، سراغ آسان‌ترین راه می‌رویم؛ یعنی افزایش تعداد دانشجو. اما این اقدام نه‌تنها باعث بهبود خدمات نخواهد شد، بلکه به کیفیت آموزش و سلامت مردم آسیب می‌زند. رسالت ما تربیت پزشکانی است که توان و مهارت لازم برای ارائه خدمت مطلوب به مردم را داشته باشند.
وی افزود: وقتی ظرفیت فضاهای آموزشی، کلاس‌ها، آزمایشگاه‌ها و بخش‌های بالینی محدود است، پذیرش بیش از توان باعث افت محسوس کیفیت آموزش می‌شود. نمی‌توان ۱۵ دانشجو را برای معاینه یک بیمار بر بالین او برد؛ این کار از نظر اخلاقی نادرست و از نظر آموزشی بی‌فایده است. در چنین شرایطی نه انگیزه دانشجو باقی می‌ماند و نه توان و اشتیاق استاد برای آموزش مؤثر.
استقامتی در ادامه با اشاره به هزینه‌بر بودن آموزش پزشکی گفت: برای تربیت هر پزشک، کشور سرمایه‌گذاری سنگینی انجام می‌دهد، اما وقتی کیفیت آموزش پایین بیاید، بسیاری از فارغ‌التحصیلان بعد از چند سال مهاجرت می‌کنند. یعنی ما با صرف منابع ملی، نیروی انسانی خود را برای کشورهای دیگر تربیت می‌کنیم. این روند نه منطقی است و نه در جهت منافع مردم.
وی تأکید کرد که افزایش بی‌رویه ظرفیت، نه‌تنها منافع شخصی در پی ندارد، بلکه برخلاف رسالت دانشگاه و منافع بیماران است: ما در پی حفظ منافع مردم هستیم. اگر امروز هشدار ندهیم، فردا باید پاسخگوی خداوند و نسل آینده باشیم. این روند در آینده نه‌چندان دور سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد و مسئولان باید هرچه سریع‌تر در آن تجدیدنظر کنند.
استقامتی در ادامه گفت: ما آماده‌ایم از نزدیک وضعیت آموزشی دانشجویان را به تصمیم‌گیرندگان نشان دهیم. هرکسی تصور می‌کند شرایط مناسب است، می‌تواند به دانشگاه علوم پزشکی تهران بیاید تا در کلاس‌ها، آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها از نزدیک وضعیت را مشاهده کند. واقعیت این است که در بسیاری از بخش‌ها، فضای آموزشی کافی وجود ندارد و اساتید نیز از پذیرش این تعداد دانشجو ناتوان‌اند.
رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به فشار کاری مضاعف بر اعضای هیئت علمی تصریح کرد: اساتید ما فقط مسئول تدریس نیستند؛ آن‌ها درگیر امور مدیریتی، پژوهشی، درمانی و آموزشی‌اند. پیش‌تر یک درس را دو بار در سال تدریس می‌کردند، اما اکنون به دلیل افزایش دانشجو، باید چهار بار آن را تکرار کنند. این حجم کار، با امکانات و دریافتی‌های محدود، منجر به خستگی مزمن، فرسودگی و حتی خروج اساتید از دانشگاه خواهد شد.
وی در پایان ضمن اعلام آمادگی برای بررسی کارشناسانه این موضوع گفت: اگر تجدیدنظر اساسی در سیاست فعلی پذیرش دانشجو صورت نگیرد، باید پذیرفت که در آینده نزدیک کیفیت آموزش پزشکی و به‌تبع آن، کیفیت خدمات سلامت در کشور دچار بحران خواهد شد. این هشدار جدی است و امیدوارم مسئولان با درایت و نگاه کارشناسی، به‌موقع تصمیم درست را بگیرند.